(សៀមរាប)៖ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូលដំបូងគេបង្អស់ នៅកម្ពុជា នឹងត្រូវបង្កើតឡើង ហើយគ្រោងសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ នៅចុងខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៨ នេះ។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះ មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិស្រះខ្វាវ ឃុំ ត្បែង ស្រុកបន្ទាយស្រី ខេត្តសៀមរាប (ស្ថិតនៅជើងភ្នំគូលែន) ដោយត្រូវបានរៀបចំឡើង ដោយអគ្គលេខាធិកាដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាព សហការជាមួយមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តសៀមរាប និងម្ចាស់កសិដ្ឋាន The Bloom Garden Greenhouse មានឈ្មោះថា «មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូល សុខ អាន ភ្នំគូលែន»។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងរបស់លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន នៅថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៨។
ការដាក់ឈ្មោះ «មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូល សុខ អាន ភ្នំគូលែន» គឺដើម្បីរំឭកពីគុណបំណាច់ដ៏ថ្លៃថ្លារបស់វិញ្ញាណក្ខន្ធ សម្តេចវិបុលបញ្ញា សុខ អាន ក្នុងបុព្វហេតុកសាងជាតិមាតុភូមិ ការពារធនធានធម្មជាតិ អភិរក្សជីវៈចម្រុះ និងអភិរក្សបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌មនុស្សជាតិ និងវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា។
លោករដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន នេត្រ ភក្ត្រា បានឱ្យដឹងថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះនឹងក្លាយជាទីតាំង ប្រមូល ការពារ សង្គ្រោះ និងអភិរក្សប្រភេទកេសរកូលព្រៃ ដែលទទួលរងការគំរាមកំហែង និងជិតផុតពូជពីព្រៃធម្មជាតិ និងការសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ត។
លោកបានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូល សុខ អាន ភ្នំគូលែន បាននិងកំពុងដំណើរការសាងសង់ដំណាក់កាលដំបូង និងប្រមូលពូជកេសរកូលព្រៃពីតំបន់ភ្នំពគូលែនមកបណ្តុះ និងថែរក្សាទុកជាបណ្តើរៗ។
លោករដ្ឋលេខាធិការ នេត្រ ភក្ត្រា បានគូសបញ្ជាក់ពី គោលបំណងនៃការបង្កើត មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សកេសរកូល គឺដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រភេទកេសរកូលព្រៃ ដែលមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងប្រភេទកម្រ និងមិនទាន់បានកំណត់អត្តសញ្ញាណ អភិរក្សប្រភេទកេសរកូលព្រៃដែលមាន និងកំពុងទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ ដើម្បីស្តារឡើងវិញទៅក្នុងដែនជម្រកធម្មជាតិ។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះនឹងដើរតួនាទី ក្នុងការអប់រំផ្សព្វផ្សាយដល់សិស្ស និស្សិត និងសាធារណជនឱ្យបានយល់ដឹង ចេះស្រឡាញ់ និងបំផុសគំនិតឱ្យចូលរួមថែរក្សាការពារ និងអភិរក្សពូជកេសរកូលព្រៃ ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ព្រមទាំង ដើម្បីលើកស្ទួយវិស័យទេសចរណ៍ធម្មជាតិ នៅក្នុងតំបន់ភ្នំគូលែនផងដែរ។
បើតាមលោករដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន កម្ពុជាអាចចាត់ទុកជាប្រទេសមួយ ដែលសំបូរបែបនូវធនធានធម្មជាតិ និងជីវៈចម្រុះ ដោយក្នុងនោះប្រភេទកេសរកូលព្រៃ (អ័រគីដេ) អាចមានប្រមាណជាង៥០០ប្រភេទ ហើយពូជខ្លះក៏ជាពូជកម្រផងដែរ។ ក្នុងចំណោមប្រភេទទាំងនោះមានតែកេសរកូលប្រមាណ៣៦០ប្រភេទប៉ុណ្ណោះ ដែលបានធ្វើអត្តសញ្ញាណរួច។
បច្ចុប្បន្ន កេសរកូសព្រៃ កំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងតាមរយៈការជួញដូរ ក្នុងរូបភាពផ្សេងទៅបរទេស ជាពិសេសប្រទេសថៃ និងវៀតណាម ប៉ុន្តែមិនទាន់មានការកត់ត្រា និងព័ត៌មានសម្អិតពីការជួញដូរនេះនៅឡើយទេ។ ប្រភេទកេសរកូលសំខាន់ៗ ដែលកំពុងរងគ្រោះតាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវបឋម មានប្រភេទកេសរកូសព្រៃប្រមាណ៧ប្រភេទត្រូវបានធ្វើកំណត់ត្រាថ្មី សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយក្នុងនោះមានប្រភេទមួយចំនួន ដែលកំពុងទទួលរងគ្រោះថ្នាក់៕
