(ភ្នំពេញ)៖ ទេសរដ្ឋមន្រ្តី អៀង មូលី ប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ បានថ្លែងសង្កត់ធ្ងន់ថា សិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ស្តីពី «ការរៀបចំផែនទីបង្ហាញផ្លូវ ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍ ប្រកបដោយចីរភាពនៅកម្ពុជា» នឹងក្លាយជាប្រធានបទដ៏សំខាន់ នៃសិក្ខាសាលាដែលយើងនឹងលើកមកបង្ហាញ និងពិភាក្សា ក្នុងរយ:ពេល២ថ្ងៃនេះ គឺ​ការពិនិត្យមើលអំពីទស្សនវិស័យ ដែលចង្អុលទិសដល់ការរៀបចំ ផែនទីបង្ហាញផ្លូវមួយដ៏មានប្រសិទ្ធភាព​​ (to envision a successful transition and guide development of roadmap) ក្នុងការធានាចីរភាព ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍នៅប្រទេសកម្ពុជា។

ការថ្លែងបែបនេះរបស់លោក ទេសរដ្ឋមន្រ្តី អៀង មូលី ត្រូវបានធ្វើឡើង ក្នុងពិធីបើក​សិក្ខាសាលា ពិគ្រោះយោបល់ស្តីពី «ការរៀបចំផែនទីបង្ហាញផ្លូវ ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍ ប្រកបដោយចីរភាពនៅកម្ពុជា» នាព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨នេះ នៅឯសណ្ឋាគាររ៉ាហ្វល ឡឺ រ៉ូយ៉ាល់ ដោយក្នុងនោះមានការអញ្ជើញចូលរួម ពីសំណាក់ លោក Eamonn Murphy នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក នៃអង្គការ UNAIDS, លោកស្រី Vladanka Andreeva នាយកប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការ UNAIDS, លោកស្រី Shreehant Prabhakaran ប្រធានគ្រប់គ្រងគម្រោង HP+/ Palladium ប្រចាំកម្ពុជា ព្រមទាំង​អស់លោក លោកស្រី តំណាងស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងសង្គមស៊ីវិល ទាំងជាតិ-អន្តរជាតិ ជាច្រើននាក់ទៀត។

ទេសរដ្ឋមន្រ្តី អៀង មូលី ប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ បានថ្លែងបន្តថា លទ្ធផលដែលរំពឹងទុកនៃសិក្ខាសាលាមានបីចំណុចដូចខាងក្រោម ទី១,អ្នកចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលា ទទួលបានការយល់ដឹងច្បាស់លាស់អំពី ហានិភ័យដែលដែលរារាំង ដល់ការធានាចីរភាពនៃការឆ្លើយតប នឹងមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍ នៅប្រទេសកម្ពុជា និងបានស្វែងរកនូវសកម្មភាព កាត់បន្ថយហានិភ័យទាំងនោះ។ ទី២, រៀបចំអនុសាសន៍រួមមួយ ដែលជាការឯកភាពពីអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ នៅក្នុងសិក្ខាសាលា ក្នុងការកំណត់ ពីសកម្មភាពមួយចំនួនដែលកាត់បន្ថយហានិភ័យ។ទី៣, អនុសាសន៍មួយចំនួនត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីផ្តល់ក្របខ័ណ្ឌមួយសម្រាប់​ ការរៀបចំផែនទីបង្ហាញផ្លូវក្នុង ការធានានិរន្តរភាព នៃការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍នៅប្រទេសកម្ពុជា។

លោកបន្តថា សិក្ខាសាលារយៈកាលពីរថ្ងៃនេះ​ គឺជាដំណាក់កាលទី៣ នៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងសង្គមស៊ីវិល ក្នុងវិថីឆ្ពោះទៅកាន់ការធានាចីរភាព នៃការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងរយៈកាលជាងពីរទសវត្សរ៍កន្លងមក យើងបានធ្វើការរួមគ្នាចលនាធនធាន ជាង៨០០លានដុល្លារ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍ ដែលមួយចំនួនធំជាហិរញ្ញប្បទានបានមក ពីក្រៅប្រទេស។ ក្នុងវិថីឆ្ពោះទៅកាន់ចីរភាព ក្រោមការដឹកនាំដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ របស់​សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន ​សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ បានខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញភារកិច្ច ទៅតាមអាណត្តិការងាររបស់ខ្លួន នៅក្នុងដំណាក់កាលអន្តរកាលនេះ ដូចខាងក្រោម ៖

​ ១)​ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរួមចំណែកជាថវិកាចំនួន ៣,៧លានដុល្លារ ក្នុងការទិញឱសថ ប្រឆាំងមេរោគអេដស៍ និងឱសថព្យាបាលជំងឺឱកាសនិយម ពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់២០១៧ ហើយកម្ពុជានឹងបន្ថែមកញ្ចប់ថវិកានេះរហូតដល់ ៤,៥លានដុល្លារ ពីឆ្នាំ២០១៨ដល់ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងការទិញឱសថទាំងនេះ។
២) រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឯកភាពក្នុងការផ្តល់សហហិរញ្ញវត្ថុ ៥,២លានដុល្លារ ដើម្បីទាក់ទាញនូវការគាំទ្រពេញលេញនូវសំណើថវិកា ៤១,៦លានដុល្លារ ពីមូលនិធិសកល នៅឆ្នាំ២០១៨-២០២០។
៣) បន្ថែមពីលើនេះ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍បាននិងកំពុងជំរុញឱ្យមានការគាំទ្រពហុវិស័យក្នុងការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍ ដែលក្នុងនោះ សមាជិកអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ត្រូវបានណែនាំឱ្យរៀបចំកញ្ចប់ថវិកាផ្ទាល់របស់ ស្ថាប័នខ្លួន។
៤) លើសពីការប្តេជ្ញាចិត្តផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ការចូលរួមគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផ្នែកស្ថាប័នត្រូវបានសង្កេតឃើញតាមរយៈ ការទទួលយកតួនាទីប្រធានគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលជំនួយមូលនិធិសកល និងជាអ្នកទទួលជំនួយផ្ទាល់ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ស្របពេលដែលក្រសួងសុខាភិបាលទទួលតួនាទីជា អ្នកអនុវត្តឈានមុខ នៃហិរញ្ញប្បទានពីមូលនិធិសកល សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៨-២០២០ខាងមុខ។ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត ស្តង់ដារប្រតិបត្តិការរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ នឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ជំនួស ស្តង់ដារប្រតិបត្តិការរបស់មូលនិធិសកល។
៥) ​ដោយមានការគាំទ្រពីក្រសួងផែនការ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍បានប្រឹងប្រែង ក្នុងការសម្របសម្រួលឱ្យអ្នកជំងឺអេដស៍ទទួលបាន អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគ្រួសារក្រីក្រ ដែលចាប់ផ្តើមពីខេត្តចំនួន៨ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦។ នេះជាការបើកផ្លូវឆ្ពោះទៅកាន់ការគាំទ្រឱ្យមានការគាំពារសង្គមជាប្រព័ន្ធមួយ (ដែលរួមបញ្ចូលនូវ មូលនិធិសមធម៌សុខាភិ បាល) ដែលជាតម្រូវការដ៏ធំធេងនៃគ្រួសារទទួលរងគ្រោះដោយមេរោគអេដស៍ និងប្រជាជនគន្លឹះនៅតាមទីក្រុង។
៦) ​ដើម្បីគាំទ្រនូវកិច្ចប្រឹងប្រែងក្នុងវិមជ្ឈការ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍បានរៀបចំស្តង់ដារប្រតិបត្តិការដោយដាក់បញ្ចូលមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍ទៅក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ឃុំ/ផែនការវិនិយោគឃុំ។
៧) ​ដោយឡែក នៅមានការវិភាគ និងវាយតម្លៃលទ្ធភាពធានាចីរភាពនៃការឆ្លើយតបនឹង មេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍ដែលមានជាអាទិ៍៖

• ពិនិត្យមើលការវិវឌ្ឍនៃសន្ទស្សន៍ស្តីពី ចីរភាពនៃការឆ្លើយតប នឹងមេរោគអេដស៍និងជំងឺអេដស៍ (Sustainability Index Dashboard, SID) ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៥ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌជំនួយ របស់ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីអភិវឌ្ឍ។
• ការចូលរួមរបស់អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍នៅក្នុង ដំណើរការវាយតម្លៃ (Prospective Country Evaluation, PCE) ដែលសំដៅលើការពិនិត្យលទ្ធផល ដែលប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានពីការឧបត្ថម្ភ ពីមូលនិធិសកល និងដៃគូអភិ​វឌ្ឍន៍ និងសិក្សាពីមេរៀនដែលទទួលបាន ពីគំរូដែលគាំទ្រដោយមូលនិធិសកល។

ក្នុងរយ:ពេល២ថ្ងៃនៃសិក្ខាសាលានេះគឺជា ជំហាននៃការការរៀបចំផែនទីបង្ហាញផ្លូវ ក្នុងការធានាចីរភាពការឆ្លើយតបនឹងមេរោគអេដស៍ និងជំងឺអេដស៍នៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងបរិការមួយ ដែលរាជ​រដ្ឋាភិបាលប្តេជ្ញាលុបបំបាត់មេរោគអេដស៍ នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ គឺរយៈពេល៥ឆ្នាំមុន កាលកំណត់របស់ពិភពលោកទាំងមូល៕