(ភ្នំពេញ)៖ លោក ហេង រតនា អគ្គនាយកមជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា បានសរសេរនូវអត្ថបទមួយ បង្ហោះនៅលើ Facebook ផ្លូវការរបស់លោក ដោយក្នុងអត្ថបទដ៏មានអត្ថន័យ បានពន្យល់ពីដើមកំណើត នៃការប្រើប្រាស់ពាក្យ «ផ្លាសប់ប្តូរ ឬ ដូរ = change» ដែលកំពុងក្លាយជាសារនយោបាយនៅកម្ពុជា។
ខាងក្រោមនេះ គឺអត្ថបទទាំងស្រុងរបស់លោក ហេង រតនា៖
ពាក្យ «ផ្លាស់ប្តូរ ឬ ដូរ = change» បានក្លាយជាសារនយោបាយនៅកម្ពុជា តើពាក្យដូរនេះ បានចាប់កំណើតពីកន្លងណាមក? ហើយក្នុងវគ្គស័ព្ទខែ្មរ ពាក្យ «ដូរ» និង ពាក្យ «ដេញ» មានខ្លឹមសារផេ្សងគ្នា! ពាក្យប្តូរក្នុងសារនយោបាយនេះ ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជា ទិសស្លោកដោយគណបក្សនយោបាយ ប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិក នៅឆ្នាំ២០០៨-២០០៩។
១៖ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាមួយខ្លឹមសារពេញលេញនៃពាក្យថាដូរ គឺការផ្លាស់ប្តូរ យើងអាចជឿជាក់បាន! Change we can believe in! ការបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលនោះ គេចង់ប្តូរចេញពីបក្សសាធារណរដ្ឋ គោលដៅសំខាន់ជាងគេនោះ គឺបញ្ចប់សង្គ្រាម ឬដកកំលាំងកងទព័អាមេរិក ពីសង្គ្រាមនៅអ៉ីរ៉ាក់ និងអាហ្វានីស្ថាន! ប្តូរពីបដិវត្តដោយកំលាំងយោធា ជាបដិវត្តពណ៌ ឬគោលនយោបាយថ្មី!!
២៖ នៅជប៉ុន ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩៖ ពាក្យផ្លាស់ប្តូរ ឬដូរ ត្រូវបានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យជប៉ុន យកមកប្រើប្រាស់ដោយសារមួយផ្នែក អាចមកពីឥទិ្ធពលអាមេរិកនៅជប៉ុន តែគោលដៅប្រើដូរនៅជប៉ុន នៅយុទ្ធការបោះឆ្នោតនោះ គឺដូរទីតាំងយោធាអាមេរិក នៅអូគីណាវ៉ាចេញ! ដោយសារប្រជាជនជប៉ុន ពេលនោះចង់បណ្តេញកងទព័អាមេរិក ចេញពីដែនដីអូគីណាវ៉ា! តែនៅពេលដូរតាមការសន្យា របស់ខ្លួនមិនបាន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គីយីអូ ហាតូយ៉ាម៉ា ក៏ដូរខ្លួនគាត់ គឺលាលែងពីតំណែង! នេះជាសីលធម៌ជនជាតិជប៉ុន!
៣៖ ពាក្យប្តូរនេះ ក៏ចាប់ផ្តើមធ្វើជាពាក្យស្លោក ក្នុងបាតុកម្មបំរើបដិវត្តពណ៌ នៅប្រទេសអេហ្សីប លីបី ទុយនេស៉ី អ៊ុយក្រែន និងនៅប្រទេសស៉ីរី ។ ពាក្យ «ដូរ» បានក្លាយជាពាក្យ «ដេញ» ដោយបានធ្វើបាតុកម្មទំលាក់ របបដឹកនាំនៃប្រទេស ហើយក្លាយជាសង្គ្រាមមកដល់សព្វថៃ្ងនេះ!!
នៅកម្ពុជាបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣៖ ពាក្យ «ផ្លាស់ប្តូរ ឬដូរ = Change» ត្រូវបានគេហ្វូតូកូពី យកមកប្រើយ៉ាងពេញនិយមដែរ ដោយដំបូងគេជំរុញប្រើពាក្យដូរនេះ សំដៅដូរគណបក្សប្រជាជន និងប្តូរ សម្តេចតេជោ ឈប់ឲ្យដឹកនាំប្រទេស ហើយប្រកាសថា ពួកគេបានសាកសមជាអ្នកដឹកនាំប្រទេស ព្រោះជាអ្នកសេ្នហាជាតិ ស្នេហាប្រជាពលរដ្ឋ ស្នេហាយុតិ្តធម៌សង្គម និងស្អាតស្អំ ដោយចោទប្រកាន់គណបក្សប្រជាជន ជាការដឹកនាំផ្តាច់ការ ពុករលួយ អយុតិ្តធម៌សង្គម បាត់បង់ទឹកដីទៅយួន ការពារយួនរស់នៅខុសច្បាប់ រំលោភដីធ្លីប្រជាពលរដ្ឋ អត់ការងារធ្វើ ផលិតផលកសិកម្មថោក ប្រាក់ខែទាប ការប្រើប្រាស់ផែនទីក្លែងក្លាយ បំផ្លាញបរិស្ថានព្រៃឈើបឹងបួរ ។ល។ និង។ល។
អ្វីគួរឲ្យយកចិត្តទុកដាក់ នៃគោលដៅចុងក្រោយពាក្យដូរនេះ បានធ្វើការប្រែក្លាយខ្លួន និងញុះញង់បង្កើតជាមាគ៌ាថ្មីមួយ នៃការផ្លាស់ប្តូរ គឺពីពាក្យថា ដូរទៅជាដេញចេញទៅវិញ ជាក់ស្តែងបានដាក់ពាក្យស្លោកថា «ហ៊ុន សែន អើយ!ចុះចេញទៅ! = Hun Sen You must go!» បានន័យថាពាក្យ «ដូរ» យកមកអនុវត្តនោះបានក្លាយ ពី «ផ្លាស់ប្តូរ ឬដូរ ទៅជា បណ្តេញចេញវិញ!» ដែលទង្វើនេះជាចំនុចចាប់ផ្តើមមួយ នៃបដិវត្តពណ៌នៅកម្ពុជា ដូចគ្នាសភាពការណ៍នៅស៉ីរី លីប៊ីដែរ ហើយការចាប់ផ្តើមនៅកម្ពុជា អាចរាលដាលល់បណ្តាប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនទៀតដែរ!!
ហើយចំហាយពាក្យផ្លាស់ប្តូរ ត្រូវបានព្យាយាមយកប្រើបន្តទៀត នៅបោះឆ្នោតឃុំ/សង្កាត់ឆ្នាំ២០១៧ តាមរយៈការបង្កើតពាក្យស្លោក «ដូរមេឃុំបំរើបក្ស ដាក់មេឃុំបំរើរាស្ត្រ» តែគ្រាន់តែពាក្យស្លោកនេះ ចាប់កំណើតមក ក៏ត្រូវបានសម្លាប់ចោលទៅវិញ! គិតទៅពាក្យតែមួយម៉ាត់ទេ តែបើសិនជាគ្រប់គ្រងវាមិនបានទេនោះ វានឹងបាត់គោលដៅរបស់វាទាំងស្រុង ហើយអាចប្រែក្លាយជាសោកដនកម្ម និងបង្កទុក្ខវេទនាយ៉ាងធំធេង ចំពោះជាតិនិងប្រជាជន!
នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០ (១៩៦៥) លោក លី ខ្វាន់យូ បានលើកយកទស្សនវិទ្យានយោបាយមកទប់ទល់ ជាមួយពាក្យឬចលនាផ្លាស់ប្តូរ នៃឥទិ្ធពលសង្គ្រាមវប្បធម៌ និងការឆាបឆេះសង្គ្រាម នៅឥណ្ឌូចិនកាន់តែខ្លាំងក្លានោះ! ទស្សនៈលើកឡើងថា «កុំធ្វើការផ្លាស់ប្តូរពី មិនដូរ ទៅ ដូរ» (ពីថាទេ ទៅថាបាទ) កុំធ្វើជាមនុស្សភ្លីភ្លើពេក។ ប្រសិនជាមានហេតុផលល្អ ដែលមិនដូរនោះ ត្រូវតែរក្សាជំហរថាមិនដូរ ដោយគ្រាន់តែប្រាប់ពួកទាំងនោះ ដោយសមរម្យទៅបានហើយ! = Don't change "No" to " Yes". Don't be a fool. If there was a good reason why it is "No" it must remain "No," but the man must be told politely!
តើទាំងអ្នកបានស្លាប់ រងរបួស ការបំផ្លាញទ្រព្យសម្បតិ្តក្រុមហ៊ុនឯកជន និងសាធារណៈ ដោយសារចលនាបាតុកម្ម នៅឆ្នាំ២០១៣-២០១៤ មានអ្នកណាទទួលខុសត្រូវឬនៅ?
