(ភ្នំពេញ)៖ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែងប្រាប់បណ្ដាញព័ត៌មាន Fresh News ថា ការចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលថាពុំគោរពតាមស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស គឺជាការចោទប្រកាន់ដោយផ្អែកទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយទុច្ចរឹតចំពោះជាតិ ដោយលាក់គោលបំណងនយោបាយរបស់ខ្លួន។ ខ្លឹមសារស្ទើតែទាំងស្រុងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ រួចអស់ទៅហើយ ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានគោរពអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។

អ្នកជំនាញភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងជាអគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបន្ថែមថា៖ «២៣ តុលា ១៩៩១ - ២៣ តុលា ២០២៤ គិតមកដល់ពេលនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មានអាយុកាល ៣៣ឆ្នាំហើយ ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានផ្ដល់នូវមូលដ្ឋានសម្រាប់កម្ពុជាអាចឈានទៅសម្រេចបាននូវជោគជ័យដ៏ធំធេង ក្នុងការកសាងសន្តិភាពពេញលេញជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្រោយប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះពើបប្រទះនឹងសង្គ្រាមស៊ីវិលប្រមាណជា ៣ទសវត្សរ៍»។

លោកបណ្ឌិត បានបន្តថា៖ «ក្នុងរយៈពេលជាង៣៣ឆ្នាំមកនេះ កម្ពុជាបានអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះ ដោយករណីប្រទេសកម្ពុជា គឺជាភាពជោគជ័យ ដែលមានលក្ខណៈជាសាកលសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល ព្រោះកន្លងមកនៃដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពុំធ្លាប់បានទទួលជោគជ័យយ៉ាងត្រចះត្រចង់ដូចជាករណីនៅកម្ពុជានោះឡើយ។ រាប់ចាប់តាំងពីវិបត្តិនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀត និងនៅក្នុងតំបន់អាហ្វ្រិក បេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពុំទាន់បានសម្រេចនូវជោគជ័យនៅក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយជូនប្រជាជាតិទាំងនោះឡើយ»។

បើតាមអគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អ៊ុនតាក់ បានសម្រេចនូវបេសកកម្មរបស់ខ្លួនយ៉ាងត្រចះត្រចង់ នៅក្នុងការនាំមកនូវការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីរៀបចំតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរៀបចំរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី១ នៃរដ្ឋសភា ដែលនោះគឺជាការនាំប្រទេសកម្ពុជាចូលក្នុងយុគសម័យរាជាណាចក្រទីពីរ ប្រកាន់យករបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។

ប្រទេសកម្ពុជាដែលទទួលបានសុខសន្តិភាពពេញលេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្តថែរក្សា និងការពារសុខសន្តិភាពរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន មានរយៈពេលប្រមាណជាង ២៥ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។ ដំណើរការកសាងសន្តិភាពដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៅក្នុងការកសាងសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកម្ពុជា គឺជាបទពិសោធន៍ដែលបណ្ដាប្រទេសនានាលើសាកលលោក អាចដកស្រង់ដើម្បីយកធ្វើជាមេរៀន នៅក្នុងការកសាងសង្គមជាតិរបស់ខ្លួនដែលបាន ឬកំពុងតែជួបប្រទះនឹងវិបត្តិផ្ទៃក្នុង ឬការបែងចែកទឹកដីគ្នាកាន់កាប់។ នេះគឺជាជោគជ័យមួយទៀតសម្រាប់កម្ពុជា បន្ថែមពីលើការចរចាសន្តិភាពរវាងភាគី ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩៣។ នេះគឺជាការបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតពីលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា សន្តិភាពដែលកសាងឡើងនៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាសន្តិភាពដ៏ពេញលេញនិងយូរអង្វែងមួយ ដែលកម្ពុជាបានជួបប្រទះនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរប្រមាណជា៥០០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

បន្ថែមពីនេះ ផ្ដើមចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំ១៩៩៣ និងការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលឈានសម្រេចបាននូវសន្តិភាពពេញលេញនៅកម្ពុជា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជាប់ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ខ្លួន តាមរយៈការធានារក្សាបាននូវការបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅរៀងរាល់នីតិកាលនៃរដ្ឋសភា ដោយមិនមានការខកខានទាំងការបោះឆ្នោតជាសកលនិងអសកល, ការអនុម័តនិងអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានផ្សេងៗអនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការធានាបាននូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយគ្មានការរើសអើង។

លើសពីនេះទៅទៀត ក្រៅតែពីគោលការណ៍សំខាន់ៗដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលមានដូចជាការបញ្ឈប់សង្គ្រាម ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការធានាបាននូវអធិបតេយ្យ និងការរៀបចំការបោះឆ្នោតជាដើមនោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងជម្នះ នូវរាល់ឧបសគ្គនានា ដែលកើតមានឡើងក្នុងអតីតកាល ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដោយសម្រេចបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាវិជ្ជមានតាមលំដាប់លំដោយតរៀងមក ដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានសន្តិភាព និងការធានាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ព្រមទាំងផ្ដល់ការគាំពារសង្គមផ្សេងៗទៀត ដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ដែលរួមមានទាំងគោលនយោបាយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការជំរុញការអនុវត្តច្បាប់ ការរៀបចំកម្មវិធីជាតិគាំពារសង្គម និងយន្តការសំខាន់ៗជាច្រើនទៀត ដែលបានដាក់ចេញដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានកសាងនូវសមិទ្ធផលជាច្រើនផ្សេងទៀត ដូចជាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ព័ទ្ធពាសពេញប្រទេស ការពង្រីកការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីទៅកាន់ទីជនបទ ការកសាងមូលដ្ឋានដឹកជញ្ជូនគាំទ្រដល់ការនាំចេញដូចជា គម្រោងកសាងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ការជំរុញអភិវឌ្ឍផ្លូវរថភ្លើងល្បឿងលឿន ការកសាងទីក្រុងទំនើប និងក្រុងរណបផ្សេងទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងបណ្ដាខេត្តសំខាន់ៗ ក៏ដូចជាគ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាទាំងសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋនិងឯកជន»។

អ្នកជំនាញភូមិសាស្រ្តនយោបាយខាងលើបានបន្តទៀតថា៖ «ជោគជ័យមួយទៀតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោយការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺការពង្រីកតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ តាមរយៈការធ្វើសមាហរណកម្មទាំងក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលកម្ពុជាអាចចូលរួមនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តទាំងនៅក្នុងកិច្ចការតំបន់ និងសាកលលោក ក៏ដូចជាការចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាពនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានាលើកពិភពលោកផងដែរ។ កម្ពុជា ដែលបានពង្រឹងតួនាទីយ៉ាងរឹងមាំនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេស បានក្លាយទៅជាតួអង្គមួយ ដែលអាចចូលរួមនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ និងពិភពលោកផងដែរ តាមរយៈសិទ្ធិក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការតំបន់ (អាស៊ាន) និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាសមាជិកនៃវេទិកានិងនៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគីនានា»។

ផ្ទុយពីទស្សនៈរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលបានចោទប្រកាន់ដោយយោងទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពុំបានអនុវត្តស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ជាតថភាពជាក់ស្ដែងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពិតជាបានអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស បានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនបំផុត ព្រោះខ្លឹមសារស្ទើតែទាំងស្រុងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣ រួចអស់ទៅហើយ ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានគោរពអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។ ដូច្នេះហើយ ការចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលថាពុំគោរពតាមស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស គឺជាការចោទប្រកាន់ដោយផ្អែកទៅលើរបៀបវារៈនយោបាយទុច្ចរឹតចំពោះជាតិ ដោយលាក់គោលបំណងនយោបាយរបស់ខ្លួន។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមពីលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ។

ទោះជាយ៉ាងណា ជាបន្តបន្ទាប់រហូតមក ក្រៅតែពីការចោទប្រកាន់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពុំបានគោរពអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក៏តែងតែបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាហត្ថលេខីទាំង១៨ រាប់ទាំងអ្នកនយោបាយកម្ពុជាផង ឱ្យមកស្រោចស្រង់ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា។

ការអំពាវនាវនេះគឺត្រឹមតែជាសារនយោបាយ ដែលអ្នកអំពាវនាវនោះផ្ទាល់ពុំយល់ដឹងអំពីកិច្ចការដឹកនាំរដ្ឋ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងយុគសម័យទំនើបនោះទេ ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាពុំមែនមានត្រឹមតែមិត្ត១៨ ដែលជាសមាជិកហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសប៉ុណ្ណោះទេ តែកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសនានាលើពិភពលោក រាប់ទាំងមហាអំណាចចាស់និងមហាអំណាចថ្មីៗផងដែរ ដូចជាបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា អឺរ៉ុប និងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើនផ្សេងទៀត៕