(មណ្ឌលគិរី)៖ លោក ខ្វៃ អាទិត្យា អនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានបញ្ជាក់ថា ការបណ្តុះផ្នត់គំនិតឱ្យប្រជាសហគមន៍ដែលនៅក្នុងតំបន់ការពារធនធានធម្មជាតិ ឱ្យចេះបណ្តុះកូនឈើ ដើម្បីនាំយកទៅដាំដោយផ្ទាល់ដៃ ដែលចេញពីបេះដូងរបស់គាត់ នោះនឹងធ្វើឱ្យពួកគាត់ស្រឡាញ់ព្រៃឈើកាន់តែខ្លាំង ហើយពួកគាត់នឹងមិនអាចទៅកាប់ដើមឈើដែលដាំដោយផ្ទាល់ដៃនោះទេ។

ការលើកឡើងបែបនេះរបស់លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បានធ្វើឡើងនៅក្នុងឱកាសលោកបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន គ្រាបំពេញទស្សនកិច្ចនៅថ្នាល់បណ្តុះកូនឈើរបស់សហគមន៍ពូត្រុំ សង្កាត់មនោរម្យ ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី នៅថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។

លោកបានថ្លែងថា ការផ្តល់ឱកាសដល់ប្រជាសហគមន៍ រួមគ្នាបណ្តុះកូនឈើនេះ គឺបានបានផ្តល់ប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់ប្រជាសហគមន៍ ​តាមរយៈអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនៃសម្បូរបែបនេះនៃព្រៃឈើ ជាពិសេសពួកគាត់អាចទាញប្រយោជន៍ពីធនធានធម្មជាតិ តាមរយៈទេសចរណ៍ធម្មជាតិ។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «អ៊ឹចឹងព្រៃឈើដែលបានខិតខំបណ្តុះ និងដាំ ចេញពីបេះដូងរបស់គាត់ ហើយគាត់នឹងចូលរួមការពារ ដូច្នេះពួកគាត់មិនអាចទៅកាប់ដើរឈើដែលគាត់ដាំនោះទេ។

លោកបានបន្តថា ក្រសួងបរិស្ថាន រួមជាមួយអង្គការ WCS បានប្រឹងប្រែងបណ្តុះផ្នត់គំនិត ពន្លងបៃតងជាមួយសហគមន៍។ តាមរយៈការខិតខំបណ្តុះផ្នត់គំនិតបែបនេះ បានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបានបណ្តុះកូនឈើដោយខ្លួនឯង ហើយយកទៅដាំដោយផ្ទាល់ដៃ ដូច្នេះ សង្ឃឹមថាពួកគាត់នឹងមិនចូលព្រៃ ដើម្បីកាប់ឈើបន្តទៀតនោះទេ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺជាជម្រើសថ្មី ដើម្បីថែរក្សាការពារព្រៃឈើឱ្យនៅគង់វង្សផងដែរ។

បើតាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានរូបនេះ បានបញ្ជាក់ថា ជាមួយនឹងការពន្យល់ អប់រំ និងបណ្តុះគំនិតឱ្យស្រឡាញ់ព្រៃឈើ ជាពិសេសការរៀបចំផ្នត់គំនិតឱ្យចេះបណ្តុះកូនឈើដើម្បីទៅដាំនឹងធ្វើឱ្យពួកគាត់ទទួលបានចំណូលបន្ថែមពីកូនឈើ ព្រមទាំងតាមរយៈទេសចរណ៍ធម្មជាតិ, ការជាមគ្គុទេសក៏ចរណ៍ ដាំបន្ថែមធម្មជាតិ ចិញ្ចឹមសត្វ សម្រាប់បម្រើឱ្យវិស័យទេសចរណ៍នៅក្នុងតំបន់របស់ពួកគាត់ជាដើម។

លោក ខ្វៃ អាទិត្យា បានបន្ថែមថា ក្រសួងបរិស្ថានបានរៀបចំថ្នាលបណ្ដុះកូនឈើប្រចាំតំបន់ចំនួន៥ខេត្ត មានដូចជា៖ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ កោះកុង សៀមរាប ត្បូងឃ្មុំ និងមណ្ឌលគិរី ដើម្បីជំរុញការដាំដុះដើមឈើឱ្យបានច្រើន គ្រាដែលក្នុងផែនការគ្រោងដាំស្តារព្រៃឈើឡើងវិញឱ្យបាន៦០ភាគរយ នៃផ្ទៃដីប្រទេសកម្ពុជា នៅត្រឹមឆ្នាំ២០៥០។

បើតាមការឱ្យដឹងរបស់លោក នេត្រ វិបុល អនុប្រធានអង្គការ WCS បានបញ្ជាក់ថា គិតត្រឹមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ កូនឈើចម្រុះ១៦ប្រភេទប្រមាណជាង ១០ម៉ឺនដើម ត្រូវបានរៀបចំសម្រាប់ដាំលើផ្ទៃដីព្រៃដែលរេចរឹលក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា និងចែកចាយទៅតាមស្ថាប័នរដ្ឋនិងប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីដាំនៅទីសាធារណៈនានា។ កូនឈើប្រមាណ ៦៧,០០០ដើម ត្រូវបានដាំរួចរាល់លើផ្ទៃដីសរុបប្រមាណជាង១៣០ហិកតាក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា។ ប្រជាសហគមន៍ប្រមាណ៨០០នាក់ បានចូលរួមក្នុងការដាំកូនឈើទាំងនេះ។

សម្រាប់លោក ព្រេង សុខសារី ជាប្រធានសហគមន៍ពូត្រុំ បានឱ្យដឹងថា ការសម្រេចចិត្តបណ្តុះកូនឈើនេះ គឺដើម្បីចូលរួមបង្កើនគម្របព្រៃឈើនៅក្នុងសហគមន៍ឱ្យមានចំនួនកាន់តែច្រើន ជាពិសេសធ្វើឱ្យខេត្តមណ្ឌលគិរី មានសម្រស់បៃតង ព្រមទាំងចង់ឱ្យសហគមន៍ផ្សងៗទៀត ចូលរួមសកម្មភាពបណ្តុះ និងដាំកូនឈើឱ្យបានច្រើន ដើម្បីចូលរួមជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន និងរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្កើនគម្របព្រៃឈើឱ្យបាន៦០ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០៥០។

សូមបញ្ជាក់ថា អង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS) សហការជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងអនុវត្តគម្រោងកាត់បន្ថយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដែលបណ្តាលមកពីការបាត់បង់និងការរេចរឹលនៃព្រៃឈើ (REDD+) ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា និងសម្របសម្រួលកៀរគរថវិកាសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាពីម្ចាស់ជំនួយដូចជា USAID AFD USFWS CAMPAS UNDP MRLG និងថវិកាគម្រោងរេដបូកកែវសីមា។ គម្រោងផ្តោតលើសកម្មភាពសំខាន់ៗដូចជា៖ ការពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិដោយសហគមន៍ ការលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់សហគមន៍ និងការតាមដានជីវៈចម្រុះ។

គម្រោងបាននឹងកំពុងតែធ្វើការជាមួយសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង (ពូង) ប្រមាណ២០គ្រួសារ ក្នុងការបង្កើតថ្នាលបណ្តុះកូនឈើកម្រិតសហគមន៍ ក្នុងការផលិតកូនឈើបន្ថែមសរុបប្រមាណ១០.០០០ដើម ដើម្បីចូលរួមក្នុងកម្មវិធីដាំស្តារព្រៃឈើក្នុងតំបន់សហគមន៍នៃដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាក្រោមការគាំទ្របច្ចេកទេស របស់គម្រោងរេដបូកកែវសីមា។ ថ្នាលបណ្តុះកូនឈើចំនួនបីកន្លែងធំៗ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាកំពុងត្រូវបានរៀបចំ ដើម្បីបណ្ដុះកូនឈើបន្ថែមប្រមាណ ៥០,០០០ដើម សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤-២០២៥។ កម្មវិធីដាំស្តារព្រៃឈើឡើងវិញក្នុងគម្រោងរេដបូកកែវសីមាជាគំនិតផ្តួចផ្តើមក្រោមកិច្ចសហការរវាងអង្គការ WCS កម្ពុជា មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរីនិងខេត្តក្រចេះ និង USAID មរតកបៃតង៕