(ភ្នំពេញ)៖ លោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃកម្ពុជា នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងជាអ្នកតាមដានបញ្ហាសង្គមកម្ពុជាមួយរូបដែរនោះ បានមើលឃើញថា សាកក្រមរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លើអំពើក្បត់ជាតិរបស់លោក កឹម សុខា មានមូលដ្ឋានច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ និងបង្ហាញពីអំណាចឯករាជ្យរបស់តុលាការកម្ពុជា ដែលជារដ្ឋអធិបតេយ្យ។
សាលក្រមរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លើសំណុំរឿងក្បត់ជាតិរបស់លោក កឹម សុខា កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី០៣ ខែមីនា បានធ្វើឱ្យមានប្រតិកម្មចម្រុះមានទាំងគាំទ្រ និងមិនគាំទ្រមួយចំនួនផងដែរ។
លោកបណ្ឌិត គិន ភា បានបង្ហាញការកត់សម្គាល់របស់ខ្លួនថា ការសម្រេចនេះ បង្ហាញឱ្យឃើញពីអំណាចឯករាជ្យរបស់តុលាការនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ ដែលមិនត្រូវស្ថិតក្រោមកម្មវត្ថុ ឬការបង្គាប់បញ្ជាពីរដ្ឋបរទេសណាមួយជាដាច់ខាត។
លោកបានបន្ថែមថា សាលក្រមនេះ ជាលទ្ធផលនៃដំណើរការផ្នែកនីតិវិធីពាក់ព័ន្ធការអនុវត្តច្បាប់របស់តុលាការ ការអនុវត្តដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ពេញលេញដោយចំណាយពេលស៊ើបអង្កេត និងស៊ើបសួរអស់រយៈពេលប្រមាណពីរឆ្នាំ និងបើកសវនាការរហូតដល់ទៅ ៦៦លើក ដែលអាចនិយាយបានថា ជាសំណុំរឿងប្រើពេលវែងជាងគេបំផុតនៅកម្ពុជា ដោយរួមទាំងសវនាការចុងក្រោយកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ផងដែរ។ សវនាការចុងក្រោយនេះ ជាសវនាការសំខាន់មួយ ដោយភាគីទាំងអស់នៃសំណុំរឿង មានទាំងមេធាវីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្រវេណី មេធាវីជនជាប់ចោទ និងតំណាងអយ្យការត្រូវបានផ្តល់សិទ្ធិតាមច្បាប់ ដើម្បីធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានសរុបបញ្ចប់ការពារខ្លួនរៀងៗខ្លួន។
«បើយើងពិនិត្យទៅលើអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ គឺតុលាការមានមូលហេតុគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចេញសាលក្រមសម្រេចសេចក្តីលើរឿងក្តីលោក កឹម សុខា ពីបទក្បត់ជាតិនេះ។ អ៊ីចឹងបើយើងពិនិត្យលើមូលដ្ឋាននៃអង្គហេតុសំណុំរឿងនេះ យើងឃើញថា វីដេអូឃ្លីបដែលលោក កឹម សុខា និយាយពីផែនការសម្ងាត់ដែលត្រូវរៀបចំ និងអនុវត្តន៍ជាមួយបរទេសតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មកនោះ គឺផែនការដែលគាត់លើកឡើងក្នុងវីដេអូ គឺវាស៊ីគ្នាទៅនឹងសកម្មភាពរបស់លោក កឹម សុខា ដែលបានអនុវត្តន៍ជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់ថ្ងៃដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន»។ នេះជាការគូសរំលេចរបស់លោកបណ្ឌិត គិន ភា។
លោក គិន ភា លើកបង្ហាញការកត់សម្គាល់របស់ខ្លួនទៀតថា «មូលដ្ឋាននៃអង្គច្បាប់សំណុំរឿងរបស់លោក កឹម សុខា ទៀតសោត យើងឃើញអង្គហេតុ ដែលទាក់ទងនឹងផែនការសម្ងាត់ដែលលោក កឹម សុខា បានរៀបចំ និងអនុវត្តន៍ ដោយមានការឃុបឃិតត្រូវរ៉ូវជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ដោយយកគំរូតាមបដិវត្តន៍ពណ៌នៅយូហ្គោស្លាវី និងស៊ែប៊ី គឺត្រូវបានចាត់ទុកជាបទល្មើសសន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស ឬហៅសាមញ្ញថា ឃុបឃិតត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយបរទេស ដែលមានធាតុផ្សំពីបទល្មើសគ្រប់គ្រាន់ ដែលជាប្រភេទបទល្មើសក្បត់ជាតិ ដែលមានចែង និងផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រា ៤៣៩ និងមាត្រា ៤៤៣នៃក្របព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បទល្មើសនេះ អាចត្រូវបានផ្តន្ទាទោសបន្ថែមចំនួន១ ឬក៏ច្រើន ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៤៥០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ»។
ការសម្រេចរបស់តុលាការ ក៏បាននាំឱ្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រតិកម្មផងដែរ។ លោកបណ្ឌិត គិន ភា បានរំលឹកទៅដល់ការធ្វើអត្ថាធិប្បាយរបស់ស្ថានទូតនានាថា មិនត្រូវធ្វើការអត្ថាធិប្បាយណាមួយ ដែលប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ និងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជានោះទេ។ ជាពិសេសមិនត្រូវប៉ះពាល់ទៅដល់អំណាចឯករាជ្យរបស់តុលាការនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យនោះទេ។
លោក បានគូសបញ្ជាក់ថា «ការអត្ថាធិប្បាយរបស់ពួកគេ ក៏ត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងចៀងវាងការបង្កឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់ទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយបណ្តារដ្ឋទាំងអស់នោះ។ ស្ថានទូតនៃរដ្ឋបរទេសត្រូវតែអនុវត្តន៍ឱ្យបានត្រឹមត្រូវនូវអនុសញ្ញាទីក្រុងវីយ៉ែន ស្តីពីទំនាក់ទំនងការទូតឆ្នាំ១៩៦១។ ដូចយើងដឹងហើយថា ផ្អែកលើមាត្រា៤១ នៃអនុសញ្ញាក្រុងវីយ៉ែន ស្តីពីទីនាក់ទំនងការទូត បានតម្រូវឱ្យអ្នកការទូតនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យទាំងអស់ ត្រូវគោរពច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិទាំងឡាយរបស់រដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះ មិនត្រូវជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះជាដាច់ខាត។ មាត្រានេះ បានបញ្ជាក់ផងដែរថា និវេសនដ្ឋានរបស់ស្ថានបេសកកម្មមិនត្រូវប្រើប្រាស់តាមរបៀបណាមួយ ដែលមិនសមស្របតាមមុខងាររបស់ស្ថានបេសកកម្ម ដែលមានចែងក្នុងអនុសញ្ញាទីក្រុងវីយ៉ែន ឬក៏វិធានច្បាប់អន្តរជាតិទូទៅផ្សេងទៀត ឬដោយកិច្ចព្រមព្រៀងពិសេសណាមួយជាធរមានរវាងរដ្ឋរបស់ទូត និងរដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះ»។
លោក គិន ភា បានរំលឹកដល់បណ្តាទូតនានាថា គោលការណ៍សមភាពអធិបតេយ្យរបស់រដ្ឋ បូរណភាពដែនដី និងការមិនច្រៀតចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងត្រូវតែគោរពឱ្យបានពេញលេញ។ ដូច្នេះបណ្តារដ្ឋដាក់ទូត ក៏ដូចជាស្ថានទូតបរទេស ដែលប្រចាំនៅកម្ពុជា មិនត្រូវជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា ដែលជារដ្ឋអធិបតេយ្យ។
លោក គិន ភា បានមើលឃើញផងដែរថា សាលក្រមពាក់ព័ន្ធរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌនៃបទក្បត់ជាតិរបស់លោក កឹម សុខា គឺជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនាំមកនូវនីតិរដ្ឋ និងការបញ្ចៀសនូវអំពើចលាចល អសន្តិសុខ និងបង្កជាសោកនាដកម្មផ្សេងៗ ឬគោលដៅនាំមកនូវសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសុខដុមនីយកម្មសម្រាប់សង្គមកម្ពុជាទាំងមូល។
សូមបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីដំណើរការជំនំុជម្រះក្តីអស់រយៈពេលជាង ៥ឆ្នាំ សំណុំរឿងក្បត់ជាតិរបស់លោក កឹម សុខា ត្រូវបានប្រកាសសាលក្រមនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី០៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣នេះហើយ។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានផ្តន្ទាទោស ដាក់ពន្ធនាគារកំណត់រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ ពីបទសន្ទិដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស ឬបទឃុបឃិតត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយបរទេស ប្រព្រឹត្តនៅប្រទេសកម្ពុជា និងទីកន្លែងផ្សេងទៀតកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១០ ដល់ថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមបញ្ញត្តិមាត្រា ៤៣៩ និងមាត្រា ៤៤៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
លោកក៏ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសជនជាប់ចោទនូវទោសបន្ថែម ដោយដកជាស្ថាពរនូវសិទ្ធិបោះឆ្នោត សិទ្ធិឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិធ្វើសកម្មភាពនយោបាយផ្សេងទៀត តាមបញ្ញត្តិមាត្រា ៤៥០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
លោក កឹម សុខា ក៏ត្រូវបានហាមមិនឱ្យចាកចេញពីបរិវេណនៃលំនៅឋាន ផ្ទះលេខ៩៧ ផ្លូវលេខ៣១៣ ភូមិ៧ សង្កាត់បឹងកក់ទី២ខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ លើកលែងតែមានការអនុញ្ញាត ដោយព្រះរាជអាជ្ញានៃអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក ក៏ត្រូវបានហាមមិនឱ្យជួបបុគ្គលណាម្នាក់ទាំងសញ្ញាតិខ្មែរ និងបរទេស ដោយផ្ទាល់ ឬដោយ ប្រយោលតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា ក្រៅពីសមាជិកគ្រួសារ លើកលែងតែមានការ អនុញ្ញាតដោយព្រះរាជអាជ្ញានអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដោយ យោងលើតម្រូវការចាំបាច់តែប៉ុណ្ណោះ។
សាលក្រមផន្ទាទោសលើលោក កឹម សុខា នាំឱ្យមានការគាំទ្រយ៉ាងច្រើនពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំតាមក្រសួងស្ថាប័ននានាទាំងស៊ីវិល និងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា៕
