(ភ្នំពេញ)៖ កម្ពុជា និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម បានបន្តដំណើរការចរចាព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ (CEPA) ជុំទី២ ដែលភាគីទាំងពីរំពឹងថា ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចូលជាធរមាន នឹងជំរុញការនាំចេញមុខទំនិញអទិភាព សម្រាប់បំពេញតម្រូវការឱ្យគ្នាទៅវិញ។
ការចរចាជុំទី២ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងកម្ពុជា និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម (CEPA) បានប្រព្រឹត្តិទៅរយៈពេល០៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ដល់ទី២១ ខែធ្នូ នៅសណ្ឋាគារសូហ្វីតែល រាជធានីភ្នំពេញអធិបតីភាពលោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
លោកស្រី តឹករ៉េត កំរង រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងជាសហប្រធានក្រុមចរចា កិច្ចព្រមព្រៀង CEPA មានប្រសាសន៍ថា ផ្អែកតាមរបៀបវារៈដែលបានឯកភាពគ្នា ក្រុមការងារនៃភាគីទាំងពីរនឹងបន្តពិនិត្យ និងពិភាក្សាកាន់តែស៊ីជម្រៅលើអត្ថបទជំពូកសរុបទាំង១៨ជំពូក ដែលទាក់ទងនឹងវិស័យសំខាន់ៗដូចជា ពាណិជ្ជកម្មទំនិញ របាំងពាណិជ្ជកម្ម អនាម័យនិងភូតគាមអនាម័យ ពាណិជ្ជកម្មសេវា កិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម វិធានដើមកំណើតទំនិញ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ឧបាស្រ័យពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ កម្មសិទ្ធិបញ្ញា រួមទាំងច្បាប់និងស្ថាប័ន ដោយឈរលើមាគ៌ាផលប្រយោជន៍រួម និងបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ល។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីទាំងពីរក៏នឹងចរចាលម្អិតលើការស្នើបើក និងផ្តល់ទីផ្សារទំនិញ និងសេវាឱ្យគា្នទៅវិញទៅមកផងដែរ ដើម្បីកំណត់ថា ទំនិញប៉ុន្មានមុខដែលត្រូវនាំចេញនាំចូលដោយកាត់បន្ថយពន្ធ។
លោកស្រីបន្តថា ការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ អាចនឹងត្រូវការរយៈពេល៦ខែទៀត ដើម្បីបញ្ចប់កិច្ចចរចាទាំងស្រុង ដើម្បីឈានទៅដាក់ឆ្លងគណៈរដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងព្រះមហាក្សត្រ នាពេលខាងមុខ។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា «សម្រាប់ការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ យើងក៏បានធ្វើការជាមួយវិស័យឯកជនដែលមកពីវិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងខាងវិស័យអាហារហាឡាល់។ ក្នុងនោះដែរវិស័យឯកជន ដូចជាសហព័ន្ធស្រូវអង្ករ បានស្នើឱ្យមានការដាក់បញ្ចូលនូវទំនិញផ្សេងៗដូចជា ផលិតផលច្នៃពីអង្ករ រួមមានគុយទាវ និងផលិតផលផ្សេងៗទៀតដូចជាទឹកត្រចៀកកាំ និងផលិតផលឧស្សាហកម្ម ដូចជាសម្លៀកបំពាក់ កាបូប ស្បែងជើង ផលិតផលធ្វើដំណើរ និងពង្រីកនូវទំនិញផ្សេងៗដែលកម្ពុជាអាចជំរុញការនាំចេញទៅប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមបាន»។
លោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាលើកទី១ហើយ ដែលកម្ពុជា ឈានទៅធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្រទេសនៅក្នុងតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា ដោយកន្លងមានតែនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម គឺជាដៃគូឈានមុខគេរបស់កម្ពុជា សម្រាប់តំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា។
លោកកត់សម្គាល់ថា ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ត្រូវបានវាយខ្ពស់ថា ជាទីផ្សារដ៏មានសក្តានុពលសម្រាប់ការនាំចេញរបស់កម្ពុជានាពេលមុខ ដោយសារប្រជាជនប្រទេសនេះ មានចំណូលខ្ពស់ ដែលក្នុងមួយឆ្នាំប្រជាជនម្នាក់មានចំណូល ប្រមាណ ៤២ ៨៨០ដុល្លារអាមេរិក។ ហើយនៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀង CEPA ចូលជាធរមាន ភាគីទាំងពីររំពឹងថា នៅរយៈពេល៥ឆ្នាំខាងមុខ ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ នឹងឡើងដល់១ពាន់លានដុល្លារ។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានថ្លែងបន្តថា កិច្ចព្រមព្រៀង CEPA គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងបំពេញបន្ថែមរវាងគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយខាងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម មានតម្រូវការខាងម្ហូបអាហារ ស្របពេលដែលកម្ពុជាមានតម្រូវការខាងថាមពល ពោលគឺរាល់មុខទំនិញដែលនាំចេញ និងចូលនាំ ជាមិនមែនការប្រកួតប្រជែងគ្នាទេ គឺបំពេញតម្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក ខណៈប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ជាប្រទេសមួយដែលនាំចេញប្រេង និងប្រេងឥន្ធនៈដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងពិភពលោក ហើយកម្ពុជាមានអតិរេកស្បៀង។
លោករំពឹងថា ទំនិញអទិភាព ក្នុងការនាំចេញ រួមមាន ផលិតផលវាយណភ័ណ្ឌ ដូចជាស្បែកជើង សម្លៀកបំពាក់ កង់ ផលិតផលធ្វើដំណើរ ផលិតផលកសិកម្មជាដើម នឹងត្រូវបានលើកលែង ឬកាត់បន្ថយពន្ធ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កម្ពុជា នឹងពិចារណានាំចូលនូវទំនិញពីអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម មកវិញដូចជា ប្រេងរំអិលសម្រាប់យាន្តយន្ត ជ័រកៅស៊ូ ជី និងចំណីសត្វ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុក។
លោកបន្ថែមថា តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងCEPA កម្ពុជានឹងមានលទ្ធភាពបន្តធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារសេរី សម្រាប់ការនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម និងជាឱកាសចាប់យកទីផ្សារអារ៉ាប់ដ៏ទៃទៀតនៅក្នុងមជ្ឈឹមបូព៌ា និងអាហ្រ្វិកខាងជើង ដែលជាតំបន់ក្បែរប្រទេសនេះ។ ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចូលជាធរមាន ក្រៅពីជំរុញការនាំចេញនូវមុខទំនិញអទិភាព កម្ពុជាក៏អាចច្ប៉ាមយកកំណើនភ្ញៀវទេសចណ៍ និងវិនិយោគិន ពីប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ជាពិសេសលើវិស័យរ៉ែ និងថាមពល និងការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាជាដើម។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា នៅពេលខាងមុខប្រទេសនេះ នឹងវិនិយោគលើការកែច្នៃម្ហូបអាហារនៅកម្ពុជាឱ្យកាន់តែមានស្តង់ដារ និងការប្រកួតប្រជែង ដើម្បីនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស ដោយមិនត្រឹមតែនាំចេញទៅ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមប៉ុណ្ណោះ រួមទាំងទៅអ៊ឺរ៉ុប និងអាហ្វ្រិកជាដើមផងដែរ។
លោក ជូម៉ា ម៉ូហាមេដ អាល់ កាត (Juma Mohammed AI Kait) អនុរដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិរបស់អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម បានលើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រវាងកម្ពុជា និងអារ៉ាប់រួម នឹងធ្វើឲ្យទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ កើនឡើងលើកំណើនដែលមានស្រាប់។ ក្រុមការងារនៃភាគីទាំងពីរ នឹងបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ដើម្បីឆ្ពោះទៅសម្រេចបាននូវការបញ្ចប់ការចរចាជាផ្លូវការតាមការរំពឹងទុក។
លោកបានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា «កម្ពុជាគឺជាប្រទេសដ៏សំខាន់ ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ផលិតផលម្ហូបអាហារ ហើយអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមបានសម្លឹងឃើញថា ក្រៅពីការនាំចូលទំនិញ វិនិយោគិនរបស់អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ក៏នឹងបង្កើតរោងចក្រឧស្សាហកម្ម នាពេលខាងមុខផងដែរ។ នៅថ្ងៃខាងមុខ ក្រុមធុរកិច្ចអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ក៏មានផែនការមកបំពេញទស្សកិច្ចនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងប្រទេសទាំងពីរ។»
គួរជម្រាបថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម កាលពីឆ្នាំ២០២១ មានតម្លៃ ប្រមាណ ២៧៩លានដុល្លារអាមេរិក កើនឡើង៤០% ពោលគឺស្ថិតនៅកម្រិតទាបនៅឡើយ ដោយសារកម្ពុជា មិនទាន់មានកិច្ចព្រមព្រៀង និងការវិនិយោគរវាងគ្នា ទៅវិញទៅមក៕
