(ភ្នំពេញ)៖ ទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដី គឺជាយុទ្ធនាការបរិស្ថានដ៏ធំមួយនៅលើពិភពលោកដែលបានចាប់បដិសន្ធិឡើងដោយការរួមកំលាំងពីប្រជាជនជុំវិញសកលលោក។

ក្នុងឆ្នាំនេះ ការចូលរួមមានសន្ទុះកាន់តែខ្លាំងឡើងពីសំណាក់ស្ថាប័ននៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សហគមន៍ ក្រុមយុវជន គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ និងឯកជន អង្គការអន្តរជាតិ ស្ថាប័នព័ត៌មាន និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានៅទូទៅប្រទេស ដើម្បីសំដែងសកម្មភាពនិងឆន្ទៈក្នុងការរួមចំណែកកសាងអនាគតមួយប្រកបដោយសុខុមាលភាព និងសុខភាពល្អប្រសើរសម្រាប់គ្រប់ៗគ្នា។

ខណៈដែលយើងទាំងអស់គ្នាកំពុងសម្របខ្លួនតាមការរស់នៅក្នុងគន្លងថ្មីជាមួយវត្តមាននៃជំងឺកូវីដ១៩ ទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដីអំពាវនាវឱ្យមានការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការបង្កើត ដំណោះស្រាយដែលគាំទ្រ ដល់ការការពារធម្មជាតិ ដើម្បីស្តារនិងកសាងសង្គមជាតិឱ្យប្រសើរឡើងក្រោយវិបត្តិនៃជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ ក៏ដូចជារំលឹកដល់តួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៃធនធានធម្មជាតិដែលបានទ្រទ្រង់ជីវិត និងការរស់នៅរបស់យើងគ្រប់គ្នា គិតចាប់តាំងពីការផ្គត់ផ្គង់អាហារ និងទឹកសម្រាប់បរិភោគ ខ្យល់បរិសុទ្ធសម្រាប់យើងដកដង្ហើម រហូតដល់ទ្រទ្រង់ដល់ការអភិវឌ្ឍការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ប្រជាជននៅកម្ពុជា និងនៅលើសកលលោកទាំងមូល។

លោក នេត្រ ភក្រ្តា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដី គឺជាឱកាសល្អមួយសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នាបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះធម្មជាតិ និងបរិស្ថានក៏ដូចជាប្រាប់ដល់អ្នកដទៃទៀតឱ្យបានយល់ពីសារៈសំខាន់នៃធនធានធម្មជាតិចំពោះជីវិតនៅលើភពផែនដី ព្រមទាំងចូលរួមស្វែងរកដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ដែលកំពុងកើតឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្នជាពិសេសការប្រែប្រួលអាកាធាតុ ការខូចខាតប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីដែលជាកត្តាគំរាមកំហែងសកលដល់មនុស្ស និងធម្មជាតិ។ ទិវានេះផ្តល់ឱកាសសម្រាប់យើងចូលរួមអបអរ ក៏ប៉ុន្តែវាក៏ជាពេលដែលយើងត្រូវបង្ហាញឆន្ទៈដ៏មោះមុតចំពោះការការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិជាតិផងដែរ ហើយការការពារបរិស្ថាន និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិនេះមិនមែន ធ្វើត្រឹមរយៈពេល ១ម៉ោង នៃការប្រារព្ធទិវានេះទេ គឺយើងត្រូវធ្វើជាប្រចាំ»។

សិល្បៈករ និងសល្បៈការនីដែលពោរពេញដោយប្រជាប្រិយភាពដូចជា កញ្ញា មាស សុខសោភា កញ្ញា Adda កញ្ញា នាង សុវឌ្ឍនា ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាឌីជេ ណាណា និងលោក សាយ សុទ្ធ បាននឹងកំពុងចូលរួមក្នុងចលនា នៃទិវានេះ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយអំពីសារៈសំខាន់នៃធម្មជាតិសម្រាប់សុខភាព និងសុខុមាលភាពរបស់មនុស្ស បរិស្ថាន ក៏ដូចជាចូលរួមឃោសនាបន្ថែមទៀតក្នុងចំណោមមហាជនទូទៅ ក៏ជាអ្នកគាំទ្រខ្លួនពីភាពចាំបាច់ក្នុងការរៀបចំនូវអនាគតដ៏ល្អប្រសើរមួយសម្រាប់មនុស្ស និងធម្មជាតិ។

កញ្ញា មាស សុខសោភា ជាតារាចម្រៀងដ៏ល្បីនៅកម្ពុជា បាននិយាយថា៖ «ធម្មជាតិអំពាវនាវឱ្យមានយើងបង្ហាញឆន្ទៈនិងធ្វើសកម្មភាពរួមគ្នា។ ប្រសិនបើយើងមិនរួមចំណែកជាវិធាននាពេលនេះទេ មនុស្សជាតិ សត្វព្រៃ និងភពផែនដីដែលយើងស្រលាញ់ នឹងទទួលរងទុក្ខកាន់តែខ្លាំងឡើងជាងស្ថានភាពដែលបានកើតឡើងរួចមកហើយនោះថែមទៀត»។

កញ្ញាបានបន្ថែមទៀតថា៖ «ឥឡូវនេះហើយគឺជាពេលដែលយើងត្រូវធ្វើសកម្មភាពឆ្ពោះទៅកសាងសង្គម និងភពផែនដីមួយប្រកបដោយនិរន្តរភាពសម្រាប់គ្រប់គ្នា»។

ឆ្នាំនេះ គឺជាឆ្នាំទី១៣ហើយ ដែលកម្ពុជាបានចូលរួមប្រារព្ធទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដី ហើយគេសង្កេតឃើញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងសកម្មភាពក្នុងការការពារបរិស្ថានមានការកើនឡើងពីសំណាក់សហគមន៍ និងរដ្ឋាភិបាល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គេចាំបាច់ត្រូវរៀបចំនូវវិធានការរួមគ្នាបន្ថែមទៀតពីគ្រប់ភាគីទាំងអស់ដើម្បីកសាងអនាគតមួយដែលមានសុវត្ថិភាព ប្រកបដោយភាពធន់ និងនិរន្តរភាព។ តាមរយៈកម្មវិធីទាំងមូលនៃទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដីដែលយុទ្ធនាការឃោសនាតាមប្រព័ន្ធឌីជីថលកំពុងដំណើរការនាពេលនេះ ក៏ដូចជាពិធីធំដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនាថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ ក្នុងក្រុងសែនមនោរម្យខេត្តមណ្ឌលគិរីខាងមុខនេះ យើងសូមអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមចែករំលែកគំនិត និងជជែកអំពីសារៈសំខាន់នៃធម្មជាតិ និងមករួមសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយដើម្បីបង្ហាញឆន្ទៈ និងភាពខ្វល់ខ្វាយចំពោះសុខុមាលភាពរបស់ធម្មជាតិ ភពផែនដី ក៏ដូចជារបស់យើងទាំងអស់។

លោក សេង ទៀក នាយកអង្គការWWF បានថ្លែងថា៖ «ធនធានធម្មជាតិព្រមទាំងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីផ្តល់នូវមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ទ្រទ្រង់ដល់ការរស់នៅរបស់មនុស្ស សត្វ និងជីវៈចម្រុះគ្រប់ប្រភេទ ខណៈវាក៏ជាធាតុដ៏ចាំបាច់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ប្រកបដោយចីរភាពផងដែរ។ ការថែរក្សាការពារធនធានធម្មជាតិ និងភពផែនដីដែលជាផ្ទះរួមរបស់យើង គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់យើងទាំងអស់គ្នា។ រួមគ្នាយើងអាចកសាងអនាគតមួយដែលមនុស្ស និងធម្មជាតិអាចរស់នៅបានដោយសុខដុមរមនាជាមួយគ្នា»។

ការបិទភ្លើងមួយម៉ោងនាម៉ោង៨:៣០នាទីយប់ នៅថ្ងៃសៅរ៍ចុងក្រោយនៃខែមីនា បានក្លាយជាសកម្មភាពនិមិត្តរូបសកលមួយចាប់តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រចាំឆ្នាំមួយនេះបានចាប់កំណើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៧ នៅទីក្រុងស៊ីដនីនៃប្រទេសអូស្រ្តាលីមកម្ល៉េះ ដែលពេលនោះទិវានេះត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ភ្លើងអគ្គិសនីទៅលើបរិស្ថាន។ តាមរយៈការបិទភ្លើងមួយម៉ោងនេះ ប្រជាជននៅលើពិភពលោកបង្ហាញឆន្ទៈ និងចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងជាសកល ជម្រុញការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថជាវិជ្ជមានក្នុងការប្រើប្រាស់ថាមពលអគ្គីសនី ដើម្បីរួមចំណែកកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីការឡើងកំដៅផែនដី។

លោក Pablo Kang ឯកអគ្គរាជទូតអូស្ត្រាលី ប្រចាំនៅកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដីបានបន្តឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យយើងឃើញពីលទ្ធផលដែលយើងទទួលបានចេញពីភាពរួបរួមសាមគ្គីគ្នា ដែលវាផ្តល់នូវក្ដីសង្ឃឹមក្នុងការរៀបចំអនាគតដ៏ប្រសើរមួយសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត។ យើងអាចចូលរួមធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានចំពោះវិបត្តិអាកាសធាតុតាមរយៈការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថាមពល និងបន្តប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសកម្មភាពមេត្រីភាពបរិស្ថានងាយៗក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង គឺអនាគតបែបនេះហើយដែលយើងគ្រប់គ្នាត្រូវចូលរួមកសាងរួមគ្នា»។

និរន្តរភាពគឺជាប្រធានបទដែលកំពុងមានសារៈសំខាន់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ ផលវិបាកនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិកំពុងជះឥទ្ធិពលដល់ជីវិតរបស់យើង ក៏ដូចជាដល់ការរស់នៅនៃសត្វ និងជីវៈចម្រុះគ្រប់ប្រភេទនៅលើភពផែនដី។ និរន្តរភាពបានកំពុងក្លាយជាធាតុដ៏សំខាន់ចាំបាច់នៃស្តង់ដាប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មសម្រាប់វិស័យឯកជន៖ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន សហគ្រិន បុគ្គលិក និងអតិថិជនគ្រប់រូប។

លោក Samson Wong អគ្គនាយកគ្រប់គ្រងនៃក្រុមហ៊ុន HEINEKEN Cambodia បាននិយាយថា៖ «ទិវាមួយម៉ោងសម្រាប់ភពផែនដីមានតម្លៃលើសពីមួយម៉ោង ពោលគឺវាជាចលនាបរិស្ថានធ្វើឡើងសម្រាប់ភពផែនដី និងដើម្បីអនាគតមនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត។ ទិវានេះជានិមិត្តរូបនៃការរួបរួមគ្នាប្រកបដោយឥទ្ធិពល ក្តីសង្ឃឹម និងជាការធ្វើសកម្មភាពសមូហភាពជាធ្លុងមួយដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ដំណោះស្រាយដែលអាចហុចផលងាយៗ ហើយភ្លាមៗនោះគឺនៅមិនទាន់មាននោះទេ។ ប៉ុន្តែយើងជឿជាក់ថាស្ថាប័នសាធារណៈ និងឯកជន សហគមន៍ អង្គការ និងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបដែលរស់នៅលើផែនដីនេះសុទ្ធសឹងមានតួនាទីក្នុងការចូលរួមនាពេលនេះដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាននៃបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ»។

គោលការណ៍និរន្តរភាពសម្រាប់ប្រតិបត្តិការធុរៈកិច្ចជាធាតុស្នូលយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសម្រាប់រយៈពេលយូរអង្វែង។ គេចាំបាច់ត្រូវដាក់ចេញនូវអាទិភាពច្បាស់លាស់ដើម្បីធានាថាសុខភាពមនុស្ស និងសារៈសំខាន់នៃគុណភាពប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាអាទិភាពខ្ពស់នៅក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍កម្រិតសកល កម្រិតជាតិ និងកម្រិតស្ថានប័នទាំងសាធារណៈនិងឯកជន។

លោក Feiruz IKHWAN នាយកប្រតិបត្តិស្តីទីនៃក្រុមហ៊ុន Smart Axiata បានថ្លែងថា៖ «យើងមិនគួរព្រងើយកន្តើយឡើយចំពោះបញ្ហាសុខុមាលភាព និងវិបុលភាពរួមរបស់យើងទាំងអស់គ្នានោះ។ ក្រុមហ៊ុនឯកជន ស្ថាប័នរដ្ឋ និងបុគ្គលគ្រប់រូបមិនត្រូវមើលឃើញតែផលចំណេញរយៈពេលខ្លីឡើយ ហើយគួរតែដាក់បញ្ចូលវិស័យបរិស្ថាន និងការការពារភពផែនដីជាស្នូលនៃផែនការសកម្មភាពរបស់យើងរៀងៗខ្លួន»។

លោកបានបន្តថា៖ «អនាគតនៃភពផែនដីយើងគឺអាស្រ័យលើទង្វើដែលយើងកំពុងធ្វើសព្វថ្ងៃក្នុងសង្គម ហើយវាច្បាស់ណាស់ថាយើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធសឹងមានតួនាទីរួមចំណែកក្នុងដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហានានាដែលមនុស្សជាតិកំពុងប្រឈម»។

យុវជនអាចដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងការការពារធម្មជាតិ និងការធ្វើឲ្យបរិស្ថានរបស់យើងប្រសើរឡើង។ យុវជនអាចចាប់យករបៀបថ្មីៗសម្រាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយផលវិបាកដល់បរិស្ថាន។ ពួកគេ អាចធ្វើឲ្យផ្ទះ សាលារៀន និងគ្រឹះស្ថានយុវជននានាមាននិរន្តរភាពបានដោយចាប់យកការអនុវត្តសកម្មភាពមេត្រីភាពបរិស្ថាន កែច្នៃសម្ភារៈមួយចំនួនសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ឡើងវិញ ក៏ដូចជាចូលរួមសន្សំសំចៃទឹក និងភ្លើងជាដើម។

កញ្ញា ជិន សុនីតា ប្រធានក្រុមយុវផែនដីនិយាយថា៖ «ការចូលរួមរបស់យុវជនចាប់ផ្តើមពីយុវជនខ្លួនឯងម្នាក់ៗក្នុងការពង្រឹងអនាម័យស្អាត សន្សំសំចៃការប្រើប្រាស់ទឹក និងថាមពលអគ្គិសនី ការដាំដើមឈើនៅផ្ទះ និងក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគាត់»។

កញ្ញាបាននិយាយទៀតថា៖ «ការលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការចូលរួមពីយុវជនក្នុងការការពារបរិស្ថានមិនមែនត្រឹមតែជួយឲ្យយុវជនផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាថែមទាំងអាចក្លាយជាគំរូសម្រាប់សមាជិកគ្រួសារ និងសហគមន៍ដើម្បីលើកទឹកចិត្តពួកគេឲ្យមានទំនួលខុសត្រូវថែមទៀតក្នុងការការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ សម្រាប់ការកសាងអនាគតមួយដ៏ល្អប្រសើរ»។

កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចការពារបរិស្ថានត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា។ ការការពារធម្មជាតិ និងបរិស្ថានមានសារៈសំខាន់ណាស់ចំពោះការអភិវឌ្ឍសង្គមសេដ្ឋកិច្ច និងកំណើនដោយចីរភាព ដោយហេតុថាវាផ្តល់ដល់យើងនូវធនធានគ្រប់យ៉ាងដែលយើងត្រូវការដើម្បីផលិតបានជាសម្ភារៈប្រើប្រាស់ ទំនិញ សេវាកម្មច្រើនយ៉ាង ក៏ដូចជាបង្កើតឱកាសការងារសម្រាប់ផ្តល់នូវប្រាក់ចំណូលគ្រួសារ។

លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «យើងចាំបាច់ត្រូវការបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចនៅមូលដ្ឋានតាមរយៈទិសស្លោករក្សាឈើឈរដើម្បីរកចំណូលក្នុងនោះរួមមានការលក់ឥណទានកាបូននៅក្នុងទីផ្សារស្ម័គ្រចិត្តអន្តរជាតិ យកចំណូលថវិកាមកពង្រឹងការងារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងអភិវឌ្ឍសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ ក៏ដូចជាជំរុញលើការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ធម្មជាតិ បង្កើតមុខរបរថ្មី បង្កើនចំណូល និងធ្វើឱ្យជីវភាពពលរដ្ឋមូលដ្ឋានកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរ និងដើម្បីកម្ពុជាសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់ខ្លួន។

កម្ពុជាបាននឹងកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀតក្នុងការការពារនិងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងធ្វើយ៉ាងណាធានាឱ្យបាននូវនិរន្តរភាពបរិស្ថាន គុណភាពបរិស្ថានត្រូវបានធានា ធនធានធម្មជាតិត្រូវបានថែរក្សាការពារបានយ៉ាងល្អសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិរាប់ជំនាន់ទៀត ក្នុងនោះកម្ពុជាបាននិងកំពុងអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែងរបស់ខ្លួនក្នុងការធ្វើអព្យាក្រឹត្យភាពកាបូនត្រឹមឆ្នាំ២០៥០។

ប្រទេសកម្ពុជាបានប្តេជ្ញា ដាក់ឱ្យដំណើរការនូវប្រព័ន្ធ ត្រួតពិនិត្យព្រៃឈើជាតិ និងប្រព័ន្ធព័ត៌មានសុវត្ថិភាពបរិស្ថាន និង សង្គម សម្រាប់ការ អនុវត្ត គម្រោងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពីការបាត់បង់និងរេចរឹលព្រៃឈើ (REDD+) និងកំណត់គោលដៅកាត់បន្ថយអត្រានៃការបាត់បង់ព្រៃឈើមកត្រឹមពាក់កណ្តាលនៅត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ ក្នុងវិស័យព្រៃឈើនិងការប្រើប្រាស់ដី (FOLU) ស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្ររ៉េដបូកជាតិកម្ពុជា»៕