(ភ្នំពេញ)៖ បច្ចុប្បន្នវិស័យអចលនទ្រព្យនៅប្រទេសកម្ពុជាមានសន្ទុះយ៉ាងខ្លាំង មិនថាប្រជាពលរដ្ឋ ឬអ្នកវិនិយោគទេបាននាំគ្នាបណ្តាក់ទុន ទៅលើវិស័យអចលនទ្រព្យជាច្រើន ហើយតាមរយៈការរីកចម្រើននៃវិស័យនេះផងដែរ រដ្ឋក៏ទទួលបានចំណូលជាច្រើនតាមរយៈការប្រមូលពន្ធប្រថាប់ត្រា ។ ពន្ធប្រថាប់ត្រា គឺជាពន្ធដែលរដ្ឋប្រមូលតាមរយៈការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យតាមរយៈការទិញលក់ជាអាទិ៍ ។
សម្រាប់សប្តាហ៍នេះ កម្មវិធីយល់ដឹងផ្នែកច្បាប់ របស់អង្គភាពព័ត៌មាន Fresh News សហការជាមួយក្រុមមេធាវីកម្ពុជាសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ សូមលើកយកប្រធានបទស្តីពី ការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ មកធ្វើការចែកជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាសិស្សនិស្សិតដូចខាងក្រោម៖
ចំពោះអចលនទ្រព្យដែលបានចុះបញ្ជីដោយមានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ (ប្លង់រឹង) រួចរាល់ នៅពេលអចលនវត្ថុត្រូវបានផ្ទេរ នោះអ្នកទទួលកម្មសិទ្ធិត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរនោះតាមអត្រា ៤% (បួនភាគរយ) ស្របតាមច្បាប់ជាធរមាន ។
ដើម្បីបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ នៅពេលដាក់ពាក្យស្នើសុំផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់នៅរដ្ឋបាលសុរិយោដី នោះកម្មសិទ្ធិករ និងអ្នកទទួលកម្មសិទ្ធិ ត្រូវមកបំពេញពាក្យស្នើសុំលើ ការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាតាមទម្រង់ដែលចេញដោយអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដោយត្រូវភ្ជាប់ជាមួយនូវ សំណុំឯកសារផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ គំនូសបង្ហាញទីតាំងអចលនទ្រព្យ និងកំណត់បង្ហាញដែលបញ្ជាក់ពីទំហំពិតប្រាកដនៃអចលនទ្រព្យដែលចេញដោយរដ្ឋបាលសុរិយោដី ។
ក្រោយពីបានមកបំពេញពាក្យស្នើសុំបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រា តាមទម្រង់របស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដាររួចហើយ កម្មសិទ្ធិករ ឬអ្នកទទួលបន្តនូវសិទ្ធិត្រូវបញ្ជូនឯកសារទាំងនោះមករដ្ឋបាលសារពើពន្ធ ដើម្បីធ្វើការវាយតម្លៃជាក់ស្តែង និងកំណត់ប្រាក់ពន្ធដែលត្រូវបង់ចូលជាថវិការដ្ឋ ។
ចំពោះអចលនទ្រព្យដែលពុំទាន់បានចុះបញ្ជី (ប្លង់ទន់) ពេលដែលអចលនទ្រព្យនោះត្រូវបានផ្ទេរសិទ្ធិកាន់កាប់នោះអ្នកទទួលសិទ្ធិមានកាតព្វកិច្ចត្រូវបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាតាមអត្រា ៤% (បួនភាគរយ) ស្របតាមច្បាប់ជាធរមានដូចគ្នា នឹងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិលើអចលនទ្រព្យដែលមានប្លង់រឹងផងដែរ ។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរ ចំពោះអចលនទ្រព្យដែលពុំទាន់ចុះបញ្ជី ដែលបានផ្ទេរសិទ្ធិកាន់កាប់នៅថ្នាក់ឃុំ សង្កាត់ ឬក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ដែលមានសាវតារផ្ទេរបន្តដៃគ្នាច្រើនដងមុនថ្ងៃទី០១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ អនុញាតឲ្យបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាតែមួយលើកចុងក្រោយ ដោយអនុគ្រោះឲ្យដកចេញនូវ មូលដ្ឋានគិតពន្ធប្រថាប់ត្រា ៦០០ ០០០ ០០០ (ប្រាំមួយរយលាន) រៀល សម្រាប់តែអចលនទ្រព្យដែលបានស្នើសុំចុះបដំបូងនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដីប៉ុណ្ណោះ ។
ការផ្តល់ការអនុគ្រោះឲ្យដកចេញនូវ មូលដ្ឋានគិតពន្ធប្រថាប់ត្រាខាងលើ គឺមានសុពលភាពអនុវត្តសម្រាប់តែអចលនទ្រព្យដែលបានស្នើសុំចុះបញ្ជីដំបូងនៅរដ្ឋបាលសុរិយោដី ត្រឹមថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ ។
ដោយឡែក សម្រាប់អចលនទ្រព្យដែលពុំបានចុះបញ្ជី ដែលបានផ្ទេរសិទ្ធិកាន់កាប់បន្តដៃគ្នាជាច្រើនដងមុនថ្ងៃទី០១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ ត្រូវបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាមួយដងលើកចុងក្រោយ ដោយមិនអនុញាតឲ្យដកនូវមូលដ្ឋានគិតពន្ធ ៦០០ ០០០ ០០០ (ប្រាំមួយរយលាន) រៀល ដូចអចលនទ្រព្យដែលបានស្នើសុំចុះបញ្ជីឡើយ ។
មូលដ្ឋាននៃពន្ធប្រថាប់ត្រានេះត្រូវបានកំណត់តាមលំដាប់អាទិភាព ដូចខាងក្រោម៖
១៖ តម្លៃអចលនទ្រព្យ ដែលបានកំណត់ក្នុងឧបសម្ព័ន្ធនៃប្រកាសលេខ៣៤៣ សហវ.ប្រក ចុះថ្ងៃទី២២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ។
២៖ តម្លៃអចលនទ្រព្យ ដែលបានកំណត់នៅក្នុងកិច្ចសន្យាផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់ ឬលិខិតគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ក្នុងករណីដែលមានតម្លៃស្មើ ឬខ្ពស់ជាងតម្លៃ ដូចមានចែងក្នុងឧបសម្ព័ន្ធនៃប្រកាស៣៤៣សហវ.ប្រក ចុះថ្ងៃទី២២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ។
បន្ថែមពីនេះទៅទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានជួយសម្រាលបន្ទុកជាច្រើនដល់ ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រា ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬផ្ទេរសិទ្ធិកាន់កាប់ក្នុងរង្វង់ញាតិ និងសកម្មភាពផ្សេងៗ ដែលលក្ខខណ្ឌនៃការលើកលែងបង់ពន្ធប្រថាប់ត្រាត្រូវបានកំណត់ដូចខាងក្រោម៖
១៖ ការធ្វើសន្តតិកម្មរវាងឪពុក-ម្តាយបង្កើត និងកូនបង្កើត រវាងប្តី និងប្រពន្ធ រវាងយាយ តាបង្កើត និងចៅបង្កើត និងការធ្វើប្រទានកម្មរវាងឪពុក ម្តាយបង្កើត និងកូនបង្កើត រវាងប្តី និងប្រពន្ធ រវាងយាយ តាបង្កើត និងចៅបង្កើត សម្រាប់តែការផ្ទេរលើកទីមួយប៉ុណ្ណោះ ។
២៖ ការទទួលបានកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់ដីក្នុងលក្ខណៈជាដីសម្បទានពី រាជរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ជាប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ឬសង្គមកិច្ច ពីដីឯកជនរបស់រដ្ឋដល់ជនក្រីក្រដែលខ្វះខាតដីសម្រាប់សង់លំនៅដ្ឋាន ឬ/និងធ្វើ កសិឧស្សាហកម្ម ឬកសិកម្មជាលក្ខណៈគ្រួសារ ។
៣៖ ការទទួលកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យរបស់បេសកកម្មការទូត ឬកុងស៊ុលបរទេស ឬអង្គការអន្តរជាតិ ឬទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការ បច្ចេកទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលនានា និងសកម្មភាពផ្សេងៗទៀត ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានអនុគ្រោះពន្ធក្នុងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យក្នុងរង្វង់ញាតិ ដែលធ្វើឡើងរវាងបងនបង្កើត និងរវាងឪពុក-ម្តាយក្មេក និងកូនប្រសារ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យដកចេញពីមូលដ្ឋានគិតពន្ធប្រថាប់ត្រានូវទឹកប្រាក់ចំនួន ២០០ ០០០ ០០០ (ពីររយលាន)រៀល ចំពោះការធ្វើសន្តតិកម្ម និងចំនួន ១០០ ០០០ ០០០ (មួយរយលាន) រៀល ចំពោះការធ្វើប្រទានកម្ម ។
ដោយឡែក ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យដដែល ចាប់ពីលើកទី២តទៅ ជាប្រទានកម្មក្នុងរង្វង់ញាតិ រវាងឪពុក ម្តាយបង្កើត និងកូនង្កើត រវាងប្តី និងប្រពន្ធ រវាងយាយ តាបង្កើត និងចៅបង្កើត ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យដកញនូវមូលដ្ឋានគិតពន្ធប្រថាប់ត្រាចំនួន ១០០ ០០០ ០០០ (មួយរយលាន)រៀល ។
ការលើកលែង ឬអនុគ្រោះពន្ធប្រថាប់ត្រាក្នុងរង្វង់ញាតិខាងលើត្រូវមាន ឯកសារជាភស្តុតាងបញ្ជាក់ទំនាក់ទំនងអំពីញាតិ ដូចជាសៀវភៅគ្រួសារ សំបុត្រកំណើត សំបុត្រអាពាហ៍ពិពាហ៍ និង/ឬឯកសារដទៃទៀត ដែលអាចបញ្ជាក់ពីទំនាក់ទំនង ។
ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ ដែលត្រូវបានលើកលែង ឬការអនុគ្រោះពន្ធ មានប្រាក់ពន្ធស្មើ ០ (សូន្យ) រៀល ក៏ត្រូវអនុវត្តតាមនីតិវិធី និងបែបបទនៅរដ្ឋបាលសារពើពន្ធជាធរមាន ដើម្បីចុះបញ្ជី និងកត់ត្រាទិន្នន័យនូវរាល់ការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យទាំងនោះ ។
សរុបមកពន្ធប្រថាប់ត្រា គឺជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់នៃប្រភពចំណូល របស់រដ្ឋដែលប្រមូលពីការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ និងសកម្មភាពនានា ដូចមានកំណត់ក្នុងប្រកាសរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីជាគុណប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាតិ ។
រៀបរៀងដោយ៖ លោកមេធាវី លឹម សុវណ្ណារ៉ុង និងលោក លាង ប៊ុនឡេង ជាជំនួយការមេធាវី និងជាសមាជិកក្រុមការងាររៀបចំ និងផ្សព្វផ្សាយអត្ថបទច្បាប់ នៃ ក្រុមមេវីកម្ពុជាសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ មានអាសយដ្ឋាននៅអគារលេខ ៤៥៣៥ ផ្លូវលេខ ១០០៣ ភូមិបាយ៉ាប សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ ទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនងលេខ ០២៣ ៩៨៦ ២៤៥/០៧៨ ២៧២ ៧៨៥, អ៊ីម៉ែល៖[email protected] គេហទំព័រ៖ www.ciclg.com, ហ្វេសបុកផេក៖ ក្រុមមេធាវី កម្ពុជាសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ / Cambodia International Cooperation Law Group ៕
