(ភ្នំពេញ)៖ កាលពីសប្តាហ៍មុនកម្មវិធីយល់ដឹងផ្នែកច្បាប់ របស់អង្គភាពព័ត៌មាន Fresh News សហការជាមួយ ក្រុមមេធាវីកម្ពុជាសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានលើកប្រធានបទស្តីពី «សហជីព» មកជម្រាបជូនរួចមកហើយ។ ដោយឡែកសម្រាប់សប្តាហ៍នេះ យើងសូមលើកយកនូវប្រធានបទថ្មីមួយទៀតស្តីពី «ប្រតិភូបុគ្គលិក» មកធ្វើការបកស្រាយជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ សិស្សនិស្សិត វិញម្តង ។
នៅគ្រប់បណ្ដាសហគ្រាស និងគ្រឹះស្ថានទាំងអស់ដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិ នៃច្បាប់ស្តីពីការងារ ហើយបានប្រើប្រាស់កម្មករនិយោជិតចាប់ពី៨ (ប្រាំបី) នាក់ ឡើងទៅ ត្រូវបង្កើតឲ្យមានប្រតិភូបុគ្គលិក ។ ការបង្កើតប្រតិភូបុគ្គលិកនៅក្នុងសហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន គឺដើម្បីធ្វើជាតំណាងឲ្យកម្មករនិយោជិតតែមួយគត់ ។
តើអ្វីទៅដែលហៅថា ប្រតិភូបុគ្គលិក? ហើយប្រតិបុគ្គលិកមានតួនាទីអ្វីខ្លះនៅក្នុងសហគ្រាស និងគ្រឹះស្ថាន?
ប្រតិភូបុគ្គលិក គឺសំដៅដល់ អ្នកតំណាងកម្មករនិយោជិត តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ចេញពីកម្មករនិយោជិត ដោយផ្ទាល់ ។ (មាត្រា៤ នៃច្បាប់ស្តីពីសហជីព)
យោងតាមប្រការ១ នៃប្រកាសរបស់ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បានកំណត់អំពីប្រភេទសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានដែលត្រូវឲ្យមានប្រតិភូបុគ្គលិករួមមាន៖ គ្រឹះស្ថានឧស្សាហកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម រ៉ែ សំណង់ សេវា ធនាគារ កសិកម្ម កំពង់ផែ សណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន សាលាបង្រៀន និងផលិតកម្មផ្សេងៗ ទៀត ។
ចំនួនប្រតិភូបុគ្គលិកត្រូវកំណត់តាមសមាមាត្រនឹងចំនួនកម្មករ និយោជិតក្នុងសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានដូចខាងក្រោម៖
- សហគ្រាស គ្រឹះស្ថានដែលបានប្រើប្រាស់កម្មករនិយោជិតចាប់ពី ៨ (ប្រាំបី) នាក់ ទៅ ៥០ (ហាសិប) នាក់ត្រូវមានប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិម្នាក់ និងប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយម្នាក់ ។
- កម្មករនិយោជិតចាប់ពី ៥១ (ហាសិបមួយ) នាក់ ទៅ ១០០ (មួយរយ) នាក់ ត្រូវមានប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិពីរនាក់ និងប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយពីរនាក់ ។
- កម្មករនិយោជិតលើសពី ១០០ (មួយរយ) នាក់ ត្រូវមានប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិ ១ (មួយ) នាក់បន្ថែម និងប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយ១ (មួយ) នាក់បន្ថែមរាល់ពេលដែលមានកម្មករនិយោជិត ១០០ (មួយរយ) នាក់បន្ថែមទៀត ។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រតិភូបុគ្គលិក ជាភារកិច្ចរបស់ម្ចាស់សហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន ដោយនិយោជក ត្រូវធ្វើការអញ្ជើញតំណាងកម្មករនិយោជិត ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបែបបទចាត់តាំង កាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោត និងចំនួនអាសនៈដែលត្រូវបែងចែកទៅឲ្យគណៈអ្នកបោះឆ្នោត ។ នៅពេលដែលសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានមានសហជីពមួយ ឬច្រើន សហជីពទាំងនោះអាចធ្វើការជ្រើសតាំងបេក្ខជនឈរឈ្មោះទៅតាមចំនួនអាសនៈ នៃប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិ និងប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយ ។
ក្នុងករណីកម្មករនិយោជិតដែលមិនមែនជាសមាជិកសហជីព ក៏អាចឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិ និងប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយបានដែរ ។ ដោយនិយោជកត្រូវពិភាក្សាជាមួយសហជីពទាំងនោះ និងតំណាងកម្មករនិយោជិត ដើម្បីធ្វើការកំណត់អំពីបែបបទ កាលបរិច្ឆេទ និងចំនួនអាសនៈ ដែលត្រូវបែងចែកទៅឲ្យគណៈអ្នកបោះឆ្នោត ។
ដោយឡែកក្នុងករណីដែលសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានដែលពុំមានសហជីព ឬពុំមានកម្មករនិយោជិតស្ម័គ្រចិត្តឈរឈ្មោះ ឬមិនអាចបំពេញលក្ខខណ្ឌឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិ ឬប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយ នោះរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈត្រូវធ្វើការដោះស្រាយលើបញ្ហានេះ ។
អំពីនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រតិភូបុគ្គលិកដូចខាងក្រោម៖
- ការបោះឆ្នោតត្រូវធ្វើដោយសម្ងាត់ ក្នុងម៉ោងធ្វើការ
- និយោជកត្រូវបិទផ្សាយបទបញ្ជា និងនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោត ព្រមទាំងបញ្ជីឈ្មោះ បេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជូនដល់កម្មករនិយោជិតឲ្យបានជ្រាបយ៉ាងតិចរយៈពេល ៣ (បី) ថ្ងៃ នៃថ្ងៃធ្វើការមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត ។
- មុននឹងចែកសន្លឹកឆ្នោតដល់កម្មករនិយោជិតធ្វើការបោះឆ្នោត លើកលែងតែមានការព្រមព្រៀងគ្នាផ្សេងពីនេះ អ្នកទទួលខុសត្រូវរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យកម្មករនិយោជិតសម្រាករយៈពេល២ ម៉ោង ដើម្បីធ្វើការត្រិះរិះពិចារណាដោយសេរីទៅលើបេក្ខជនដែលខ្លួនពេញចិត្ត ។
- ត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យកម្មករនិយោជិតមកធ្វើការបោះឆ្នោតដោយផ្លាស់ប្តូរវេនគ្នា ចំពោះសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានទាំងឡាយណាដែលការបញ្ឈប់សកម្មភាពទាំងស្រុង អាចបណ្តាលឲ្យខូចខាតវត្ថុធាតុដើម អាចបណ្តាលឲ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត សន្តិសុខ ឬសុខភាពនៃប្រជាជន ។
- អ្នកបោះឆ្នោតមានសិទ្ធិពេញលេញជ្រើសរើសបេក្ខជនដែលខ្លួនពេញចិត្ត ប៉ុន្តែត្រូវគោរពបទបញ្ជា និងនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតជាដាច់ខាត ។
ប្រការ២ នៃប្រកាសរបស់ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
តួនាទីភារកិច្ចរបស់ប្រតិភូបុគ្គលិកមានបេសកម្មជាអាទិ៍៖
- ជាអ្នកនាំពាក្យប្រាប់និយោជកអំពីសេចក្តីតវ៉ារបស់កម្មករ និយោជិតម្នាក់ៗ ឬច្រើននាក់រួមគ្នាដែលមិនសុខចិត្តអំពីការអនុវត្តប្រាក់ឈ្នួល ការអនុវត្តការងារ បទបញ្ជាទូទៅនៃការងារ និងអនុសញ្ញារួមសម្រាប់អនុវត្តនៅក្នុងសហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន ។
- ជម្រាបជូនអធិការការងារនូវបណ្តឹងតវ៉ាមិនសុខចិត្តនឹងការរិះគន់ផ្សេងៗ ពាក់ព័ន្ធដល់ការអនុវត្តបទប្បញ្ញត្តិច្បាប់ និងបទបញ្ជាការងារដែលអធិការការងារមានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យ ។
- មើលការខុសត្រូវលើការអនុវត្តបទប្បញ្ញត្តិខាងអនាម័យ និងសន្តិសុខការងារ ។
- លើកសំណូមពររាល់នូវវិធានការដែលមានប្រយោជន៍សម្រាប់រួមចំណែកការពារសុខភាព កែលម្អសន្តិសុខ និងលក្ខខណ្ឌការងាររបស់កម្មករនិយោជិតដែលធ្វើការនៅក្នុងសហគ្រាស គ្រឹះស្ថាន ពិសេសក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់ការងារ ។
- ប្រតិភូបុគ្គលិកត្រូវពិគ្រោះពិភាក្សាជាដាច់ខាត និងត្រូវជូនយោបល់ ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ លើសេចក្តីព្រៀងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ការងារ ឬលើកគម្រោង នៃការកែសម្រួល បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ។
- ប្រតិភូបុគ្គលិកក៏ត្រូវបានពិគ្រោះពិភាក្សា និងត្រូវជូនយោបល់ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរលើវិធានការដែលគ្រោងឡើង សម្រាប់បញ្ឈប់កម្មករនិយោជិត ដោយសារការកាត់បន្ថយសកម្មភាព ឬការសើរើរៀបចំកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់សហគ្រាសគ្រឹះស្ថាន ។
- នៅក្នុងសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានដែលពុំទាន់មានសហជីព ប្រតិភូបុគ្គលិកអាចចុះអនុសញ្ញារួមអន្តរកាលជាមួយនិយោជក ។ អនុសញ្ញាអន្តរកាលនេះមានថិរវេលាមិនលើសពី ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ។
ប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិ និងប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយ ត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសម្រាប់អាណត្តិ២ (ពីរ) ឆ្នាំ ហើយអាចឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជាថ្មីឡើងវិញបាន ។ មុខងាររបស់ប្រតិភូបុគ្គលិកត្រូវបានបញ្ចប់នៅពេលទទួលមរណៈភាព លាលែងចេញពីតំណែង និងបញ្ចប់កិច្ចសន្យាការងារ ។ (មាត្រា៤១ នៃច្បាបស្ដីពីសហជីព)
ការបញ្ឈប់ប្រតិភូបុគ្គលិក ឬបេក្ខជនឈរឈ្មោះជាប្រតិភូបុគ្គលិកត្រូវតែមានការយល់ព្រមពីអធិការការងារ ។ ហើយការបញ្ឈប់ប្រតិភូបុគ្គលិកអាចត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈ៖
១. ការបញ្ឈប់ប្រតិភូបុគ្គលិកដោយនិយោជក៖
ការបញ្ឈប់ប្រតិភូបុគ្គលិក ឬបេក្ខជនដែលបានឈរឈ្មោះជ្រើសរើសប្រតិភូបុគ្គលិកពីការងារ ត្រូវតែមានការយល់ព្រមពីផ្នែកអធិការការងារ ។ វិធាននេះត្រូវអនុវត្តចំពោះអតីតប្រតិភូបុគ្គលិក ក្រោយពេលបញ្ចប់អាណត្តិរបស់ខ្លួនរយៈពេល៣ ខែ និងក្នុងរយៈពេល៣ ខែ ចំពោះអតីតបេក្ខជនដែលមិនជាប់ឆ្នោត ក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ។
ក្នុងករណីមានកំហុសធ្ងន់នាយកសហគ្រាសអាចចេញសេចក្តីសម្រេចមួយបញ្ឈរជើងសាម៉ីខ្លួនភ្លាមៗបាន ប៉ុន្តែវាគ្រាន់តែជាវិធានបណ្ដោះអាសន្ន ក្នុងការរងចាំសេចក្តីសម្រេចរបស់អធិការការងារ ។ ប្រសិនបើសេចក្តីសម្រេចរបស់អធិការការងារសម្រេចថា មិនយល់ព្រមឲ្យបញ្ឈប់ការងាររបស់សាម៉ីខ្លួននោះទេ នោះការបញ្ឈរជើងនេះត្រូវបានទុកជាមោឃៈ ហើយការសម្រេចបញ្ឈរជើង របស់ម្ចាស់សហគ្រាសត្រូវបានលុបចោល ដោយពេញច្បាប់ ។
២. ការបញ្ឈប់ប្រតិភូបុគ្គលិកដោយកម្មករនិយោជិត៖
កម្មករនិយោជិតអាចបណ្តេញ ប្រតិភូបុគ្គលិកចេញពី តំណែងមុនពេលចប់អាណត្តិបាន ក្នុងករណីដែលប្រតិភូបុគ្គលិកដែលជាតំណាងកម្មករនិយោជិតមិនបានបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ។ ការសម្រេចសេចក្តីពីការបណ្តេញនេះត្រូវធ្វើតាមរបៀប និងបែបបទបោះឆ្នោតដូចគ្នានឹងនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសផងដែរ ។
ដោយកម្មករនិយោជិតត្រូវធ្វើការ ជូនដំណឹងជាផ្លូវការទៅ អធិការការងារក្នុងរយៈពេល៣ ថ្ងៃយ៉ាងយូរបន្ទាប់ពីសម្រេចបណ្តេញប្រតិភូបុគ្គលិកចេញពីតំណែង ។ នៅពេលដែលប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិត្រូវបានបោះឆ្នោតបណ្តេញចេញពីតំណែង នោះរាល់ការងាររបស់ប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិត្រូវបានជំនួសដោយប្រតិភូបុគ្គលិកជំនួយរហូតដល់មានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ប្រតិភូបុគ្គលិកពេញសិទ្ធិ សម្រាប់អាណត្តិថ្មី ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រតិភូបុគ្គលិកដែលត្រូវបានកម្មករនិយោជិតបោះឆ្នោតបណ្តេញចេញពីតំណែង នៅតែជាកម្មករនិយោជិតនៅក្នុងសហគ្រាសដដែល ។
សរុបសេចក្តីមក ប្រតិភូបុគ្គលិក គឺជាអ្នកតំណាងកម្មករនិយោជិត តាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសចេញពីកម្មករនិយោជិតដោយផ្ទាល់ និងត្រូវបានបង្កើតតាមរយៈការបោះឆ្នោត ។ អ្នកដែលមានសិទ្ធិឈរឈ្មោះជាប្រតិភូបុគ្គលិកបាន គឺត្រូវមានអាយុចាប់ពី២៥ ឆ្នាំ ហើយបានបំពេញការងារយ៉ាងតិច៦ (ប្រាំមួយ) ខែ នៅក្នុងសហគ្រាស គ្រឹះស្ថានដែលពួកគេបំពេញការងារ ។
ប្រតិភូបុគ្គលិកដែលត្រូវបានជាប់ឆ្នោត គឺមានអាណត្តិ២ ឆ្នាំ ហើយអាចបន្តឈរឈ្មោះជាថ្មីឡើងវិញបាន ។ មុខងាររបស់ប្រតិភូបុគ្គលិក ត្រួវបានបញ្ចប់ដោយហេតុនៃមរណភាព ពេលលាលែងចេញពីតំណែង និងពេលបញ្ចប់កិច្ចសន្យា ។
រៀបរៀងដោយ៖ លោកមេធាវី ឡាន ស៊ីនីត និង លោក លាង ប៊ុនឡេង ជាសមាជិកក្រុមការងាររៀបចំ និងផ្សព្វផ្សាយអត្ថបទច្បាប់ នៃក្រុមមេធាវីកម្ពុជាសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ មានអាសយដ្ឋានអគារលេខ ៤៥៣៥ ផ្លូវ១០០៣ ស្ថិតក្នុងភូមិបាយ៉ាប សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ ទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនងលេខ ០២៣ ៩៨៦ ២៤៥ អ៊ីម៉ែល៖ [email protected] គេហទំព័រ៖ [email protected] , ហ្វេសប៊ុកផេក៖ ក្រុមមេធាវីកម្ពុជាសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ Cambodia International Cooperation Law group៕
