(អាមេរិក)៖ ទិន្នន័យបានមកពីយានអវកាស Cassini បានលាតត្រដាងឲ្យដឹងថា ម៉ូលេគុលសរីរាង្គដ៏ស្មុគស្មាញត្រូវបានគេដឹងថា មាននៅលើព្រះច័ន្ទទឹកកក អេនសេឡាដឹស (Enceladus) របស់ភពសៅរ៍ (Saturn) ដែលប្រការនេះកំពុងជួយជ្រោមជ្រែងបន្ថែមទៀត ចំពោះទស្សនៈដែលថា Enceladus មានលក្ខខណ្ឌសាកសមសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិត ប៉ុន្តែមិនទាន់មានការអះអាងថា Enceladus មានវត្តមានជីវិតនោះឡើយ។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយដោយ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិន ស៊ីនហួរ នៅរសៀលថ្ងៃសុក្រ ទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨។
កាលពីមុនមក យាន Cassini ធ្លាប់តែប្រទះឃើញម៉ូលេគុលតូចៗ និងធម្មតាៗប៉ុណ្ណោះ នៅលើព្រះច័ន្ទ Enceladus។ ចំពោះលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវថ្មីនេះវិញ ដែលត្រូវបានចុះផ្សាយនៅលើទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្រ្ត Nature បានបង្ហាញពីម៉ូលេគុលធំៗ និងធ្ងន់ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ ម៉ូលីគុលធំៗបែបនេះ អាចត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយដំណើរការគីមីសាស្រ្តយ៉ាងស្មុគស្មាញ ក្នុងនោះរួមមានទាំងដំណើរការ ដែលទាក់ទិននឹងទម្រង់ជីវិតជាដើម ឬក៏ពួកវាអាចមានប្រភពមកពីសារធាតុជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ នៅក្នុងអាចម៍ផ្កាយមួយចំនួន ដែលធ្លាក់នៅលើ Enceladus។
គួរជម្រាបថា បេសកកម្ម Cassini-Huygens ដែលជាគម្រោងនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងទីភ្នាក់ងារអវកាសអាមេរិក NASA, ទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប ESA និងទីភ្នាក់ងារអវកាសអ៊ីតាលី ត្រូវបានគេទម្លាក់ខ្លួនកម្ទេចចោល ក្រោយបញ្ចប់បេសកកម្មទៅក្នុងភពសៅរ៍ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧។
រំលឹកដល់កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧ លទ្ធផលសិក្សា និងស្រាវជ្រាវដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលមួយ ក៏ត្រូវបានរកឃើញផងដែរ នៅព្រះច័ន្ទ Enceladus របស់ភពសៅរ៍ នោះគឺភស្តុតាងដ៏គួរឲ្យទាក់ទាញអារម្មណ៍ជាងគេថា មហាសមុទ្រកំពុងសំងំលាក់ខ្លួននៅក្រោមផ្ទាំងទឹកកកនៃព្រះច័ន្ទដ៏ធំទី០៦ របស់ភពសៅរ៍គឺ Enceladus អាចជាជម្រករបស់ភាវៈមានជីវិត។
ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមុន Cassini ត្រូវបានកម្ទេចចោលនោះ វាបានធ្វើការអង្កេតយ៉ាងដិតដល់ ទៅលើកំសួលទឹកមានផ្ទុកសារធាតុគីមីសរីរាង្គ ដែលផុសចេញនៅលើព្រះច័ន្ទ Enceladus ហើយការរកឃើញថ្មីនេះ បានបន្ថែមសមាសធាតុផ្សំដ៏សំខាន់មួយ សម្រាប់អនុញ្ញាតឲ្យជីវិតអាចកកើតបាននោះគឺ «ឧស្ម័នអ៊ីដ្រូសែន»។
វត្តមានរបស់អ៊ីដ្រូសែននៅក្នុងកំសួលទឹកទាំងនោះ បានធ្វើឲ្យក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរបស់ទីភ្នាក់ងារអវកាស NASA សង្ស័យថា មានអាងទឹកក្តៅផុសពីក្នុងផ្ទៃព្រះច័ន្ទ នៅឯក្រោមបាតមហាសមុទ្ររបស់ព្រះច័ន្ទ Enceladus ហើយដូចទៅនឹងមហាសមុទ្រនៅលើភពផែនដីយើងដែរ។ ទឹកក្តៅផុសទាំងនោះអាចជាជម្រករបស់មីក្រូសារពាង្គកាយ ដែលប្រើប្រាស់ថាមពលគីមីនៃឧស្ម័នអ៊ីដ្រូសែន និងកាបូនឌីអុកស៊ីត ដើម្បីផលិតចេញជាមេតាន និងថាមពលផ្សេងៗសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិត៕
