(ម៉ូស្គូ) ៖ បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតនៅប្រទេសរុស្ស៊ី នាខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ និងការស្បថឡើងកាន់តំណែងជាផ្លូវការ នាដើមសប្តាហ៍នេះ លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន នៅតែអាចរក្សាដំណែងជាប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីដដែល ដោយមិនទាន់មានអ្នកណា អាចផ្ដួលលោកពីសង្វៀននយោបាយនេះបាននៅឡើយ បើទោះបីជាលោកធ្លាប់កាន់អំណាចតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ មកក៏ដោយក្តី។
យោងតាមមាត្រា ៨១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហព័ន្ធរុស្ស៊ីបានឱ្យដឹងថា ប្រធានាធិបតីគ្រប់រូប មិនអាចកាន់អំណាចច្រើនជាងពីរអាណត្តិជាប់គ្នាបានឡើយ។ ទាក់ទិននឹងច្បាប់នេះ យើងអាចនឹងមានការភ័ន្តច្រឡំ និងចោទជាចម្ងល់ចំពោះករណីលោក ពូទីន ដោយសារយោងតាមប្រវត្តិសាស្ត្ររុស្ស៊ីបានបញ្ជាក់ថា មេដឹកនាំកំពូលរូបនេះ កាន់អំណាចរហូតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ មកដល់បច្ចុប្បន្ន។
ជាការពិតលោកពិតបានកាន់អំណាចរហូតតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩មក ដោយគ្មានការឈប់សម្រាក ដោយគ្រាន់តែផ្លាស់ប្តូរដំណែងម្តងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងម្តងជាប្រធានាធិបតីប៉ុណ្ណោះ។ វាអាចចាត់ទុកជាភាពឆ្លៀសវៃមួយរបស់លោក ពូទីន ដើម្បីអាចកាន់អំណាចបន្តបន្ទាប់ប្រកបដោយភាពស្របច្បាប់។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់ឆ្នាំ២០០០ លោក ពូទីន កាន់អំណាចជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ី។ ហើយនៅរវាងឆ្នាំ២០០០ ដល់ឆ្នាំ២០០៤ និងពីឆ្នាំ២០០៤ ដល់ឆ្នាំ២០០៨ លោកបានកាន់អំណាចជាប្រធានាធិបតីពីរអាណត្តិជាប់គ្នា (កាលនោះមួយអាណត្តិមានរយៈពេលតែបួនឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ)។ ចំណែករវាងឆ្នាំ២០០៨ ដល់ ឆ្នាំ២០១២ លោកបានកាន់ដំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរុស្ស៊ីជាថ្មី ហើយចាប់ពីឆ្នាំ២០១២ ដល់ឆ្នាំ២០១៨ លោកបានកាន់ដំណែងជាប្រធានាធិបតីវិញម្តងទៀត ដោយបច្ចុប្បន្នមួយអាណត្តិមានរយៈពេល ០៦ឆ្នាំ។ បន្ទាប់ពីភាពជោគជ័យជាថ្មីបុរសវ័យ ៦៥ឆ្នាំរូបនេះ ត្រូវបានចាត់ទុកជាបុរសខ្លាំងប្រចាំប្រទេសរុស្ស៊ី ដោយសារលោកបានកាន់អំណាចពីរអាណត្តិជាប់គ្នាជាថ្មី។
* ហេតុអ្វីបានជាលោកនៅតែអាចរក្សាដំណែងជាមេដឹកនាំរុស្ស៊ីរហូតមក?
ការពិតភាពខ្លាំងនៃមេដឹកនាំរដ្ឋគ្រប់រូប អាស្រ័យប្រសិទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់ អំណាចរបស់បុគ្គលរូបនោះ សមិទ្ធិផលដែលសម្រេចបាន និងបូករួមទាំងកត្តាផ្សេងៗ។ ប្រសិនយើងច្របាច់ហេតុផលទាំងអស់ខាងលើបញ្ជូលគ្នា វាអាចពន្យល់បានកាន់តែច្បាស់ថា ហេតុអ្វីបានជាលោកប្រធានាធិបតី ពូទីន ត្រូវបានជាប់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់កំពូល ក្នុងនាមជាបុគ្គលដ៏មានឥទ្ធិពលបែបនេះ។
ក្នុងពេលកាន់ដំណែង លោកក៏បានផ្តល់នូវសមិទ្ធិផលជាច្រើន ក្នុងនោះមានដូចជាបង្កើតច្បាប់ពន្ធដារ ដោយកាត់បន្ថយពន្ធផ្នែកប្រាក់ចំណូល ការបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើវិស័យយោធា និងកំណែទម្រង់នយោបាយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះតាមរយៈគោលនយោបាយថាមពលរបស់លោក ធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីក្លាយជាប្រទេសមហាអំណាចផ្នែកថាមពល នៅលើពិភពលោក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកបានបង្ហាញការគាំទ្រ និងជម្រុញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាដូចជាកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ វិស័យការពារជាតិជាដើម។ លោកក៏បានចូលរួមចំណែកក្នុងការបង្កើនការវិនិយោគពីបរទេសផងដែរ។ ប៉ុន្តែ ថ្មីៗនេះការវិនិយោគពីបរទេសបានធ្លាក់ចុះ ២,៥ភាគរយ លទ្ធផលដោយសារការលូកដៃរបស់លោក ចូលក្នុងវិបត្តិនៅអ៊ុយក្រែន។
មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃប្រព័ន្ធដឹកនាំដែល លោក ពូទីន កសាងឡើង គឺជាគំនិតដែលគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងមកជំនួសលោកបានឡើយ។ អនុប្រធានបុគ្គលិកដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ប្រចាំប្រទេស រុស្ស៊ី ហ៊ានលើកឡើងថា «គ្មានលោក ពូទីន គ្មានរុស្ស៊ី»។
យើងអាចវាស់ស្ទង់អំណាច និងសមត្ថភាពរបស់មេដឹកនាំរូបនេះ ដោយការពិនិត្យ និងប្រៀបធៀបទៅលើស្ថានភាពរបស់រុស្ស៊ីពីមុន និងបច្ចុប្បន្ន។ កាលពីជាងរាប់រយឆ្នាំមុន ប្រទេសរុស្ស៊ីបានលិចលង់ក្នុងរបបរាជានិយម ការដួលរលំនៃរបបប្រជាធិបតេយ្យ ការធ្លាក់ដុនដាប និងបញ្ហាសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ដែលក្នុងនោះប្រជាពលរដ្ឋរុស្ស៊ីជាង ១០លាននាក់ បានស្លាប់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសរុស្ស៊ីក៏ត្រូវបានញាំញីដោយ របបដ៏សាហាវរបស់ស្តាលីន ការដួលរលំនៃរបបកុម្មុយនីស្ត និងការបែកបាក់សភាពសូវៀត។ កាន់តែហួសចិត្តនោះគឺ ប្រទេសរុស្ស៊ីត្រូវរងការឈឺចាប់ដោយសារភាពពុករលួយ និងភាពវឹកវរក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Boris Yeltsin ដែលបានអូសបន្លាយអស់ រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។
ទោះបីជារុស្ស៊ី ត្រូវដួលស្ទើរងើបមុខមិនរួច ប៉ុន្តែក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ដែលបានស្វែងរកស្ថិរភាព ទស្សនៈវិស័យប្រកបដោយប្រជាប្រិយភាព ការបង្កើនស្តង់ដារស់នៅរបស់មនុស្ស ការបង្កើនការគោរពពីសំណាក់បណ្តាប្រទេសលើពិភពលោក ព្រមទាំងបង្កើតភាពលេចធ្លោសម្រាប់រុស្ស៊ី លើឆាកអន្តរជាតិ ដែលការគោរព និងការផ្តល់កិត្តិយសពីសំណាក់អន្តរជាតិ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំង។ ប្រទេស រុស្ស៊ីក្រោមការដឹកនាំរបស់បុរសដ៏មានឥទ្ធិពលរូបនេះ ទទួលបានមោទនភាពយ៉ាងធំធេង។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ បុរសខ្លាំងរូបនេះបានយល់ច្បាស់អំពីភាពរងគ្រោះ នៃសង្គមបែបសេរី ការបែកបាក់ និងជម្លោះផ្ទៃក្នុង។ លោកក៏យល់ច្បាស់ផងដែរអំពីភាពផុយស្រួយនៃស្ថាប័នធំៗមួយចំនួនមានជាអាថ៌៖ សហភាពអឺរ៉ុប និងគំនិតនៃការធ្វើសមាហរណកម្មជាដើម។ លោក ពូទីន ជាមេដឹកនាំដែលអាចប្រើប្រាស់អំណាច ក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតីប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព មិនសូវផ្តាច់ការ ឬគ្មានមេតា្ត និងផ្តល់សេរីភាពច្រើន បើធៀបនឹងមេដឹកនាំមុនៗ។ ហេតុផលទាំងនេះអាចពន្យល់បានថា ហេតុអ្វីបានជាលោក ពូទីន នៅតែមានប្រជាប្រិយភាពសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរុស្ស៊ី ទោះបីជាលោកធ្លាប់កាន់អំណាចយូរមកហើយក្តី៕
បកប្រែ និងសម្រួលដោយ៖ អ៊ឹត ចណ្ណា
https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2018/03/economist-explains-13
https://www.channelnewsasia.com/news/commentary/vladimir-putin-popular-russia-win-election-10058372
https://www.theguardian.com/commentisfree/2017/mar/27/russia-house-vladimir-putin-built-never-abandon
