(តេហេរ៉ង់)៖ ប្រទេស អ៊ីរ៉ាក់ និងអ៊ីរ៉ង់ កំពុងមានក្តី​កង្វល់ជាខ្លាំង បន្ទាប់ពីជួបប្រទះ​ហេតុការណ៍ គ្រោះរញ្ជួយ​ដី​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​កម្រិត ៧.៣រ៉ិចទ័រ ដែលបណ្តាល​ឱ្យមនុស្សជាច្រើននាក់​ស្លាប់ និងរងរបួស ព្រមទាំងបង្ក​ការបំផ្លិចបំផ្លាញ​ជាច្រើនសន្ធឹក​សន្ធាប់។ ខាងក្រោមនេះ​ជាព័ត៌មានលម្អិត ជុំវិញហេតុការណ៍​គ្រោះរញ្ជួយដី​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយនេះ៖

* កាលបរិច្ឆេទ៖ ថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧
* ពេលវេលា៖ ម៉ោង ០៩៖៤៨នាទីយប់ (ម៉ោងក្នុងប្រទេស អ៊ីរ៉ង់) ត្រូវនឹងម៉ោង ៩៖០៨នាទីយប់ (ម៉ោងនៅតំបន់​អារ៉ាប់)
* កម្រិត​រំញ័រ៖ ៧.៣ រ៉ិចទ័រ
* ជម្រៅ៖ ២៣.២គីឡូម៉ែត្រ
* ចំណុចវាយប្រហារ៖ ៣៤.៩០៥ដឺក្រេ នៃរយៈទទឹងខាងជើង និង ៤៥.៩៥៦ដឺក្រេ នៃរយៈបណ្តោយ​ខាងកើត
* ប្រភេទរញ្ជួយដី៖ ប្រេះសំបកផែនដី
* ប្រទេសដែលរង​ការ​វាយប្រហារ៖ អ៊ីរ៉ាក់ និង​អ៊ីរ៉ង់ (អ៊ីរ៉ង់រងផល​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរជាង)
* ចំនួនជងគ្រោះ៖ យ៉ាងហោចណាស់ជាង ៥១០នាក់ស្លាប់ និងជាង ៧,០០០នាក់ រងរបួស (គិតត្រឹ​ម​ថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧)

១៖ ផលវិបាក​

ចំនួនជនរងគ្រោះ និងការបំផ្លិច​បំផ្លាញ​ទីក្រុង Halabja និងទីក្រុង Sarpol-e Zahab នៃខេត្ត Kermanshah ប្រទេស​អ៊ីរ៉ង់ បានទទួលរងនូវផល​ខូចខាត​ខ្លាំងជាងគេ ក្នុងហេតុការណ៍​រញ្ជួយដី​នេះ។ គិតមកដល់​ថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧នេះ មានមនុស្ស​យ៉ាងហោច​ណាស់ ៥១០នាក់ ត្រូវបាន​គេរាយការណ៍​ឱ្យដឹងថា បាន​ស្លាប់​បាត់បង់​ជីវិត និងជាង ៧,០០០នាក់ ផ្សេងទៀត​រងរបួស។ ក្នុងនោះមាន​ជនជាតិអ៊ីរ៉ាក់​យ៉ាងណាស់ ០៨នាក់ស្លាប់ និងជាង ៥០០នាក់ ផ្សេងទៀតរងរបួស។
 
មន្ទីរពេទ្យ​ក្នុងទីក្រុង Sarpol-e Zahab ត្រូវរង​ការបំផ្លាញ និងមនុស្សយ៉ាងហោច​ណាស់ ១៤២នាក់ ក្នុងទីក្រុង​នេះបានស្លាប់ ដោយក្នុងនោះ​ភាគច្រើនជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ដែលរស់នៅក្នុង​អគារសង្គម ដែលសាងសង់​ឡើងដោយ​អតីតប្រធានាធិបតី Mahmoud Ahmadinejad។ ការបំផ្លិចបំផ្លាញ​បន្ថែមផ្សេង​ទៀត អាចនឹងកើតឡើង​បណ្តាលមកពី​ការបាក់ដី ដែលបង្កឡើង​ដោយ គ្រោះរញ្ជួយដី​កម្រិត​ស្រាល។

ប្រជាពលរដ្ឋ​មួយចំនួន​ក្នុងទីក្រុង Sarpol-e Zahab បានរិះគន់​ទៅលើការ​កើនឡើង នូវការបាក់ស្រុត​ជាបន្តបន្ទាប់  នៃសំណង់អគារ​ដែលកង្វះគុណភាព ដោយសារអំពើ​ពុករលួយ​របស់រដ្ឋាភិបាល។ មនុស្សបាន​បង្ហាញការកត់​សម្គាល់ថា អគារចាស់ៗ​នៅតែរឹងមាំ​នៅឡើយ ខណៈដែលអគារ​ទើបសាងសង់​ថ្មី​ជាច្រើន បែរជាដួល​រលំ​ទៅវិញ។

២៖ ផលប៉ះពាល់រយៈពេលវែង

រដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់​បានរាយការណ៍ថា មនុស្សយ៉ាងហោច​ណាស់ ៧០,០០០នាក់ ត្រូវការជម្រក​ស្នាក់នៅជា​បន្ទាន់ ខណៈដែលភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌មាន​អ៊ីរ៉ង់ ILNA បានឱ្យដឹងថា ខេត្តយ៉ាងហោច​ណាស់ ១៤ ក្នុងប្រទេស​អ៊ីរ៉ង់ ត្រូវរងផល​ប៉ះពាល់​ដោយសារ គ្រោះរញ្ជួយដី​កម្រិតធ្ងន់នេះ។ ជាមួយគ្នា​នេះដែរ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល​ក៏បានប្រកាសឱ្យ​ដឹងផងដែរថា សាលារៀន​ក្នុងខេត្ត Kermanshah និងខេត្ត Ilam ត្រូវបានបិទទា្វរភ្លាមៗ​ ក្នុងរយៈពេលមួយ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់ពីការ​កើតហេតុ។

៣៖យុទ្ធនាការ​ផ្តល់ជំនួយ

ប្រទេស​តួកគី​ជាប្រទេស​ទីមួយ ដែលផ្តល់ជំនួយ​តាមរយៈភ្នាក់ងារ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះធម្មជាតិ និងសង្គ្រោះ​បន្ទាន់ ដោយបាន​ប្រកាសថា កម្លាំងសង្គ្រោះ​ចំនួន ៩២នាក់ កំពុងបំពេញ​ការងារ ដោយបញ្ជូន​ទៅជាមួយរួម​មានតង់ចំនួន ៤,០០០ និងភួយចំនួន ៧,០០០។ ដោយឡែក​​ប្រធានគោលនយោបាយ​ការបរទេស​សហភាពអឺរ៉ុប លោក Federica Mogherini បានលើក​ឡើងថា សហភាពអឺរ៉ុប បានត្រៀម​ជាស្រេចក្នុងការ​ធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាមួយរដ្ឋាភិបាល​តេហេរ៉ង់ ដើម្បីផ្តល់​ជំនួយសង្គ្រោះ​បន្ទាន់។

ជាមួយគ្នានេះដែរ រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីតាលី ក៏បានចេញបញ្ជា​បញ្ជូនជំនួយ​ចំនួន ១២តោន ដែលក្នុងនោះ​រួមមាន តង់ ភួយ ចង្ក្រាន ផ្តល់ដល់ជនរង​គ្រោះកាលពី​ថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកាកន្លង​ទៅនេះ​ផងដែរ។ ចំណែក​គណកម្មាធិការ​អន្តរជាតិកាក​បាតក្រហម បានទៅដល់តំបន់​រងគ្រោះតាំង​ពីថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ខណៈដែលចលនា​សម្បុរសធម៌ របស់ពួក Sunni ដែលមាន​ដូចជា Iranian Call និងអង្គការ​ធ្វើកំណែទម្រង់ Reform Organization ជាដើម ក៏បានផ្តល់​ជំនួយជាតង់ និងទឹក​ផងដែរ។

៤៖ ប្រវត្តិនៃការកើត​មាន​គ្រោះរញ្ជួយដី

ហេតុការណ៍គ្រោះរញ្ជួយ​កម្រិត ៧.៣រ៉ិចទ័រនេះ ត្រូវបានចាត់​ទុកថា ជាគ្រោះរញ្ជួយដី សម្លាប់មនុស្ស​ច្រើនជាងគេ​បំផុត ក្នុងឆ្នាំ២០១៧នេះ បន្ទាប់ពីគ្រោះរញ្ជួយដី​នៅប្រទេស ម៉ិចស៊ិក ដែលបានផ្ដាច់​យកអាយុជីវិត​មនុស្ស ៣៦៩នាក់ កាលពីខែកញ្ញា​កន្លងទៅនេះ។

គួររំលឹកផងដែរថា កាលពីឆ្នាំ២០០៣​កន្លងទៅនេះ តំបន់ទីក្រុង​បុរាណ Bam ដែលស្ថិតនៅក្បែរ​តំបន់រងការវាយប្រហារ​នេះ ក៏ធ្លាប់រងគ្រោះ​ដោយគ្រោះរញ្ជួយ​ដី ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ ដោយបានឆក់​យកជីវិតមនុស្ស​ដល់ទៅ ២៦,០០០នាក់ នៅក្នុងប្រទេស​អ៊ីរ៉ង់។ ចំណែកកាលពី​ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ គ្រោះរញ្ជួយដី​បានកើត​ឡើងម្តងទៀត ក្នុងខេត្តភាគ​ខាងកើត​ប្រទេស អាហ្សែបៃហ្សង់ ដែលបណ្តាល​ឱ្យមនុស្ស​ស្លាប់ជាង ៣០០នាក់៕

បកប្រែ និងសម្រួលដោយ៖ អ៊ឹត ចណ្ណា

https://cdn.vox-cdn.com/thumbor/G1nwo43UtTKubrZRC9FDIWZ-9eY=/0x0:2835x1890/1200x800/filters:focal(1192x719:1644x1171)/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_image/image/57582493/GettyImages_873645774.0.jpg

https://cdn.vox-cdn.com/thumbor/7CY3J0yHgHe95v8FB5Oa0tCInh8=/0x0:5760x3840/1200x800/filters:focal(3952x1884:4872x2804)/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_image/image/56792309/IranGetty.1506014863.jpg