(អាមេរិក)៖ ថ្ងៃឡើងកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីថ្មី របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាប្រទេសកំពូលប្រជាធិបតេយ្យ និងមហាអំណាចលើពិភពលោក ត្រូវបានរៀបចំ​ឡើងក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំម្តង។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះត្រូវបានរៀបចំឡើង បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតីអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ។ នៅថ្ងៃទី២០​ ខែមករាខាងមុខនេះលោក ដូ ណាល់ត្រាំ ដែលមេបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាលោក សម រង្ស៊ី ហៅថាជាជនផ្តាច់ការនោះ នឹងត្រូវស្បថចូលកាន់តំណែងជាមេដឹកនាំមហាអំណាចពិភពលោក។

តាមរយៈគេហទំព័រព័ត៌មាន «ខេមបូឌា ដេលី» ចេញផ្សាយនៅពេលបោះឆ្នោតនៅអាមេរិក លោក សម រង្ស៊ី បានលើកឡើងថា «លោកស្រី គ្លីនតុន មានការអប់រំខ្ពស់ជាង មានចិត្តទូលាយជាងប្រកបដោយ បរិយាប័នជាង។ លោកស្រីហាក់យកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងជាងចំពោះសន្តិសុខសង្គម។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក ត្រាំ ដែលមានអត្តចរិតច្រឡោត និងឆេវឆាវ ហាក់មានគ្រោះថ្នាក់ សម្រាប់សន្តិភាពពិភពលោក»។ លោក សម រង្ស៊ី បានបន្តយ៉ាងដូច្នេះ «បក្សីដែលមានរោមដូចគ្នា វានៅផ្ដុំជាមួយគ្នា។ លោក ត្រាំ ហាក់ជឿជាក់លើអំណាចផ្ដាច់ការ របស់លុយ ហើយលោក ហ៊ុន សែន ហាក់ជឿជាក់អំណាចផ្ដាច់ការរបស់កាំភ្លើងបូករួមជាមួយនឹងលុយ។ ត្រាំ និងលោក ហ៊ុន សែន ពិតជាមិនមែនអ្នក ប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ»។

កម្មវិធីស្បថចូលកាន់តំណែងរបស់បុរសដែលត្រូវលោក សម រង្ស៊ី ចោទថា ជាជនផ្តាច់ការនោះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនាពេលរសៀលថ្ងៃទី២០ ខែមករា ក្នុងរដ្ឋធានី Washington DC។ វាជាកម្មវិធីនៃការចាប់ផ្តើមអាណត្តិថ្មីរបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាមេរិក ដែលមានរយៈពេលបួនឆ្នាំ។ កម្មវិធីឡើងកាន់អំណាចនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងសម្រាប់ការចាប់ផ្តើមអាណត្តិនីមួយៗ បើទោះបីជាប្រធានាធិបតីរូបនោះបន្តកាន់អំណាច ក្នុងរយៈពេលអាណត្តិទីពីរក៏ដោយក្តី។

ក្រៅពីកម្មវិធីស្បថចូលកាន់ដំណែង ការថ្លែងសន្ទរកថា និងកម្មវិធីផ្សេងៗនោះ ក៏មានការរៀបចំក្បួនព្យុះហយាត្រាតាមបណ្តោយដងវិថី Pennsylvania ផងដែរ។ ប្រធានាធិបតីថ្មី ទស្សនាការធ្វើព្យុះហយាត្រាដែលមានមនុស្សចូលរួមដង្ហែរាប់ពាន់នាក់។

* កាលបរិច្ឆេទ៖
កម្មវិធីតែងតាំងប្រធានាធិបតីទីមួយរបស់អាមេរិក គឺលោក George Washington ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៧៨៩ នៅសាលសហព័ន្ធ ក្នុងទីក្រុង ញ៉ូវយក ជាកន្លែងដែលលោកបានស្បថចូលកាន់ដំណែង។ តែចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៧៩៣រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៣៣ កម្មវិធីនេះត្រូវបានប្តូរទៅថ្ងៃទី០៤ ខែមីនា។ តែក្នុងករណីដែល​ថ្ងៃនោះត្រូវចំថ្ងៃអាទិត្យ គេនឹងលើកទៅថ្ងៃចន្ទវិញ គឺថ្ងៃទី០៥ ខែមិនា។

ក្រោយមកគឺឆ្នាំ១៩៣៧ ថ្ងៃឡើងកាន់ដំណែងប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់អាមេរិក ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរទៅរសៀលថ្ងៃទី២០ ខែមករា ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើ​ថ្ងៃទី២០ ខែមករា ត្រូវនឹងថ្ងៃអាទិត្យ ប្រធានាធិបតីតម្រូវឱ្យស្បថក្នុងលក្ខណៈឯកជនជាមួយប្រធានមន្ត្រីយុត្តិធម៌ប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់មកកម្មវិធីស្បថនៅមុខសារធារណជន ត្រូវលើកទៅថ្ងៃចន្ទដែលជាថ្ងៃបន្ទាប់ គឺត្រូវនឹងថ្ងៃទី២១ ខែមករា។

* អ្នកចូលរួម៖
ក្រៅពីសាធារណជន អ្នកចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះ ជាទូទៅមានដូចជា សមាជិកសភា តុលាការកំពូល មន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់ អតីតប្រធានាធិបតី អ្នកទទួលបាន មេដាយ​កត្តិយស និងភ្ញៀវកិត្តិយសជាច្រើនរូបទៀត។ អតីតប្រធានាធិបតីមុនៗជាទូទៅក៏ចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះផងដែរ លើកលែងតែក្នុងករណីដែលពួកគេស្លាប់។
កម្មវិធីនេះ​ជាទូទៅ ត្រូវបានរៀបចំឡើងតាមទំនៀមទម្លាប់ច្រើនជាងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ លើកលែងតែការធ្វើពាក្យសម្បថ។

តាមទម្លាប់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតបានមកដល់សេតវិមាន ព្រមទាំងដំណើរការកម្មវិធីនេះរួមជាមួយវត្តមានប្រធានាធិបតីកំពុងកាន់អំណាច។ កម្មវិធីធ្វើពាក្យសម្បថ​ត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅវេលាម៉ោង១២ថ្ងៃត្រង់ ដោយមានប្រធានមន្ត្រីយុត្តិធម៌ជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ យោធាអាមេរិកក៏បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះផងដែរ ចាប់តាំងពីការ​ឡើងកាន់អំណាចរបស់អតីតប្រធានាធិបតី Gorge Washington ដោយសារកាលនោះលោកជាមេបញ្ជាការយោធា។

* ទីកន្លែងរៀបចំពិធី៖
កម្មវិធីតែងតាំងប្រធានាធិបតី ស្ទើរទាំងអស់ត្រូវបានរៀបចំនៅវិមានកាពីតូល ក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន។ ដោយឡែកចំពោះកម្មវិធីធ្វើពាក្យសម្បថវិញ វាអាស្រ័យទៅ​លើអាកាសធាតុ ដែលពេលខ្លះត្រូវបានរៀបចំ នៅខាងក្នុង ឬពេលខ្លះខាងក្រៅនៅខាងក្រៅវិមានកាពីតូល។ និយាយពីកម្មវិធីនៅ​ខាងក្រៅអគារវិញ ពីមុនមកត្រូវបាន​រៀបចំ​ឡើងនៅភាគខាងកើតផ្នែកខាងមុខនៃវិមាន។ តែចាប់តាំងពីខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៨០មក គណកម្មាធិកាបានសម្រេចផ្លាស់ប្តូរទៅភាគខាងលិច នៃវិមានវិញម្តងដើម្បី​សន្សំថវិកា និងផ្តល់ទីតាំងធំទូលាយសម្រាប់អ្នកទស្សនា។

ឈានដល់អាណត្តិលោក Ronald Reagan អតីតប្រធានាធិបតីរូបនេះបានស្នើរៀបចំកម្មវិធីដោយបែរទៅមុខទៅទៅខាងលិចគឺទៅរដ្ឋ California ដែលជារដ្ឋកំណើត​របស់​លោកវិញ។ ចាប់តាំងពីពេល​នោះមក រាល់កម្មវិធីនៅខាងក្រៅវិមានត្រូវបានរៀបចំឡើង បែរមុខទៅទិសខាងលិច។

* អ្នករៀបចំកម្មវិធី៖
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩០១មក រាល់កម្មវិធីឡើងកាន់ដំណែង ត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅរដ្ឋធានី សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយគណកម្មាធិការសភា រួមទទួលបន្ទុកការឡើង កាន់ដំណែង។ គណកម្មាធិការរៀបចំការឡើងកាន់ដំណែងប្រធានាធិបតី ជាអង្គភាពស្របច្បាប់ ក្នុងការរៃអង្គាស និងចូលរួមមូលនិធីសម្រាប់ការរៀបចំ ព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងៗនៅក្នុងកម្មវិធី ជាក់ស្តែងដូចជា ការដើរព្យុះហយាត្រាជាដើម។

* ឥទិ្ធពលនៃកម្មវិធីចំពោះសាធារណជន៖
ថ្ងៃឡើងកាន់ដំណែងនេះ មិនមែនជាថ្ងៃឈប់សម្រាកជាសាធារណៈឡើយ ហើយប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន នៅតែបន្តធ្វើការដូចធម្មតា។ សាលារៀន ហាងលក់ទំនិញ និងស្ថាប័នផ្សេងៗ ត្រូវបានបើកដំណើរការជាធម្មតា ខណៈដែលប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូន និងសេវាកម្មផ្សេងៗក៏ត្រូវប្រព្រឹត្តទៅតាមគម្រោងរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែវាអាចនឹងមានការ​ផ្លាស់ប្តូរចំពោះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដោយសារគ្រប់ព័ត៌មានភាគច្រើននឹងផ្តោតទៅលើកម្មវិធីនេះទាំងស្រុង។

យ៉ាងនេះក្តី ថ្ងៃឡើងកាន់ដំណែងនេះ គឺជាថ្ងៃឈប់សម្រាកសម្រាប់បុគ្គលិកសហព័ន្ធ ដែលធ្វើការនៅ Washington DC ឬតំបន់ដែលស្ថិតនៅក្បែរនោះ ដោយការឈប់​សម្រាកនេះ ដើម្បីក្នុងការកាត់បន្ថយការកកស្ទះចរាចរណ៍ក្នុងតំបន់ដែលត្រូវរៀបចំកម្មវិធីនេះ។

ចំណុចគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍នោះ គឺនៅក្នុងនិងជុំវិញរដ្ឋធានី Washington DC នឹងរងការរំខានជាខ្លាំងក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងក្នុងពេល ឬមុន និងក្រោយថ្ងៃឡើង​កាន់ដំណែង។ វាមិនមែនដោយសារការរៀបចំកម្មវិធី និងការដើរព្យុះហយាត្រាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារការធ្វើបាតុកម្មផ្សេងៗ ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើង​នៅថ្ងៃនោះ​ផងដែរ៕