(ប៉េកាំង)៖ បញ្ហាសន្តិសុខ មិនត្រឹមតែពាក់ព័ន្ធនឹងប្រជាជនគ្រប់ប្រទេសអាចមានជីវភាពរស់នៅល្អឬអត់ទេ ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍដែលជាការងារសំខាន់មួយ របស់សកលលោកផង ថែមទាំងសម្រេចបាននូវផ្លូវមាគ៌ាអនាគត របស់មនុស្សជាតិត្រូវដើរដោយរបៀបណាផង។ កាលពី ៣ ឆ្នាំមុន ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ២១ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២២ លោក Xi Jinping ប្រធានរដ្ឋចិនបានលើកឡើងជាលើកដំបូងនូវ គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកលក្នុងពិធីសម្ពោធបើកវេទិកាប្រចាំឆ្នាំអាស៊ីប៉ូអៅ។ ៣ ឆ្នាំក្រោយមក គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះទទួលបាន ការគាំទ្រពីប្រទេស តំបន់ និងអង្គការអន្តរជាតិចំនួនលើសពី ១២០ ព្រមទាំងត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងឯកសារទ្វេភាគី-ពហុភាគីចំនួនលើសពី ១២០ ច្បាប់រវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសផ្សេង រវាងចិននិងអង្គការអន្តរជាតិស្ដីពីការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងផ្លាស់ប្តូរ។

កាលពីឆ្នាំ ២០២២ លោក Xi Jinping ប្រធានរដ្ឋចិនបានលើកឡើងគំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល ដែលមានទស្សនៈគំនិតស្នូលចំនួន ៤ គឺ៖

១ ប្រកាន់ខ្ជាប់ទស្សនៈសន្តិសុខចម្រុះ ,
២ ប្រកាន់ខ្ជាប់គោលការណ៍សន្តិសុខរួម ,
៣ ផ្តួចផ្តើមឱ្យធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ,
៤ ផ្ដួចផ្ដើមទស្សនៈសន្តិសុខជានិរន្តរភាព។

ប្រទេសចិនមិនគ្រាន់តែជាអ្នកលើកឡើងគំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកលប៉ុណ្ណោះទេ ហើយថែមទាំងជាអ្នកអនុវត្តជាក់ស្តែងទៀតផង។ កាលពីឆ្នាំ ២០២៣ ក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់ចិន អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនិងអ៊ីរ៉ង់បានស្តារទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញ ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញថា ការចរចាអាចសម្រេចបាននូវសន្តិសុខរយៈពេលយូរជាងការធ្វើបដិបក្ខនឹងគ្នា។

ឧទាហរណ៍មួយទៀត តាមរយៈការរួមគ្នាកសាង «ខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ» ប្រទេសចិនបានជួយប្រទេសតាមខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវ កសាងកំពង់ផែ ជួសជុលផ្លូវដែក ជាដើម ដែលបានជំរុញស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ដោយការតភ្ជាប់ប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា និងអភិវឌ្ឍបៃតង ដែលជាការអនុវត្តជាក់ស្ដែងនៃទស្សនសន្តិសុខរួម។

គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកលប្រៀបបីដូចជាស្ពានមួយ ដែលម្ខាងតភ្ជាប់តម្រិះប្រាជ្ញាអរិយធម៌ចិន ម្ខាងទៀតផ្សារភ្ជាប់ ទស្សនវិស័យនាពេលអនាគត របស់«សហគមន៍រួមវាសនាមនុស្សជាតិ» ។ ចំពោះមនុស្សម្នាក់ៗ វាអាចធានាជាក់លាក់ថា មនុស្សជំនាន់ក្រោយមិនបាច់រស់ក្រោមស្រមោលខ្មៅនៃសង្គ្រាមឬគ្រោះធម្មជាតិទេ។ ចំពោះប្រទេស វាផ្តល់វេទិកាចូលរួមធ្វើ អភិបាលកិច្ចដោយស្មើភាព ប្រទេសខ្សោយមិនបាច់ «ជ្រើសរើសឈរនៅខាងណាមួយនោះទេ» ។ ចំពោះអរិយធម៌មនុស្សជាតិ វាជួយចៀសវាសកុំឱ្យវិលត្រឡប់ទៅប្រវត្តិសាស្ត្រចាស់ នៃសង្គ្រាមពិភពលោកទាំងពីរលើក ពោលគឺស្វែងរកមាគ៌ាថ្មីមួយ ដែលរួមរស់ជាមួយគ្នាប្រកបដោយសន្តិសហវិជ្ជមាន។

សន្តិសុខមិនមែនឱបដៃឈរមើលទេ វាគឺជាការពួតដៃគ្នាដើរឆ្ពោះទៅមុខ មិនមែនគ្រប់គ្រងដោយអ្នកឈ្នះ គឺគ្រប់ភាគីរួមរស់ ជាមួយគ្នាដោយសុខដុមរមនា។ ដូចដែលបទវិភាគអន្តរជាតិបានលើកឡើង៖ «គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះបានផ្តល់ទំនិញសាធារណៈ ដែលពិភពលោកដ៏ច្របូកច្របល់កំពុងត្រូវការខ្លាំងបំផុត--- ក្តីសង្ឃឹម»៕

វិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជាចិន