(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក Fumio Kishida ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោក Yoon Suk Yeol នាយករដ្ឋមន្ត្រីនូវែលសេឡង់ លោក Christopher Luxon រួមទាំងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអូស្ត្រាលី លោក Richard Marles សុទ្ធតែបានបង្ហាញវត្តមាននៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូល NATO លើកទី៧៥ នៅឯទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ចាប់ពីថ្ងៃទី៩ ដល់ថ្ងៃទី១១ ខែកក្កដានេះ។ នេះគឺជាលើកទី៣ជាប់ៗគ្នា ដែលមេដឹកនាំមកពីបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំ Indo-Pacific Four (IP-4) ជាមួយមេដឹកនាំ NATO និងអឺរ៉ុប ចំពោះមុខការកើនឡើងការព្រួយបារម្ភថាចិនអាចនឹងបើកការវាយប្រហារលើតៃវ៉ាន់ និងការបារម្ភពីការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរបស់រុស្ស៉ី ជាមួយចិន និងកូរ៉េខាងជើង។

នៅក្រោមអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងនោះរួមមានទាំង ឥណ្ឌា។ តែវ៉ាស៊ីនតោនក៏ខកចិត្តមិនតិចនោះដែរចំពោះនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក Narendra Modi សម្រាប់ការធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ទីក្រុងមូស្គូជួបជាមួយលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៉ី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននឹងកិច្ចប្រជុំកំពូល NATO នៅវ៉ាស៊ីនតោន ដែលលោក Modi មិនទៅចូលរួមនោះទេ។

ពិតមែនទៅ ការប្រាស្រ័យទាក់ទំនងគ្នារបស់ NATO ជាមួយអូស្ត្រាលី ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ​និងនូវែលសេឡង់ ឬគេស្គាល់ថា Indo-Pacific 4 (IP4) បានចាប់ផ្ដើមឡើងតាំងតែពីក្រោយ ការវាយប្រហារភេរវកម្មថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា លើសហរដ្ឋអាមេរិកមកម្ល៉េះ ដោយនៅពេលនោះ គឺផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រឆាំងភេរវកម្មនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន និងបេសកកម្មប្រឆាំងចោរសមុទ្រ នៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ រហូតដល់ដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០១០ ទើប NATO​ បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងភាពដៃគូផ្លូវការជាមួយ IP4 ហើយកិច្ចប្រជុំ IP4 បានធ្វើឡើងជាលើកដំបូង ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ជាមួយ ការផ្តោតលើកង្វល់រួមស្ដីពីការអភិវឌ្ឍអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់កូរ៉េខាងជើង។ ក្រោយមកទៀត ភាពជាដៃគូរវាង NATO និង IP4 ត្រូវបានដំឡើងកម្រិតដោយមានការចូលរួមជាលើកដំបូងពីមេដឹកនាំ មកពីប្រទេសក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំង៤ ក្នុងទីក្រុងម៉ាឌ្រីដកាលពីឆ្នាំ២០២២ ព្រមទាំងកិច្ចប្រជុំ NATO ក្នុងទីក្រុងវីលនីញូសឆ្នាំ២០២៣ និងឆ្នាំ២០២៤នេះ ក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ តាមរយៈ ភាពជាដៃគូរវាង NATO និង IP4 គេមើលឃើញកាន់តែច្បាស់ថា NATO កាន់តែពង្រីកតួនាទីរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ី។

ក៏ប៉ុន្តែថាតើមានមូលហេតុអ្វីទៅដែលជំរុញឱ្យ NATO លូកដៃចូលក្នុងតំបន់អាស៊ី? សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក គេមិនពិបាកឆ្លើយទេ ពោលគឺអាមេរិកត្រូវការការចូលរួមរបស់ NATO ដើម្បីជួយខ្លួន ក្នុងការប្រជែងជាមួយចិន ក្នុងតំបន់អាស៊ី។ រីឯ NATO​ វិញ ត្រូវលូកដៃចូលក្នុងតំបន់អាស៊ី ពីព្រោះពួកគេចង់បានការប្ដេជ្ញាចិត្តពីអាមេរិក ដើម្បីការពារពួកគេទប់ទល់ជាមួយរុស្ស៉ីនៅអឺរ៉ុប។ ខណៈ បច្ចុប្បន្ន សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងប្រឈមមុខនឹងគូប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏ធំមិនធ្លាប់មានចាប់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់មក នោះគឺចិន ប្រទេសដទៃទៀតជាសម្ព័ន្ធមិត្ត NATO ត្រូវការ ជាចំាបាច់នូវការធានាមួយថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងនៅតែបន្តប្ដេជ្ញាចិត្តលើសន្តិសុខរបស់ពួកគេ ចំពោះមុខសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន។

ម្លោះហើយ ប្រទេសជាសមាជិក NATO មួយចំនួនអាចយល់ថាមានតែពង្រីកតួនាទីរបស់បក្សសម្ព័ន្ធយោធាមួយនេះនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីទេ ទើបអាចបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យវ៉ាស៊ីនតោន គិតថា NATO នៅតែ មានប្រយោជន៍ចំពោះអាមេរិក។ ការយល់ឃើញបែបនេះឯងត្រូវបានក្រុមអ្នកវិភាគខ្លះមើលឃើញថាជាមូលហេតុនៅពីក្រោយការសម្រេចចិត្តមួយ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ អំឡុងអាណត្តិជាប្រធានាធិបតី របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងការលើកឈ្មោះ «ចិនចំៗ» ជាលើកដំបូង ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល NATO។ កាន់តែច្បាស់ជាងនេះទៅទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០២២ យុទ្ធសាស្ត្រមួយរបស់ NATO ឬ Nato Strategic Concept បានព្រមានថាចិនអាចបង្កបញ្ហាប្រឈមជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកផ្អែកលើច្បាប់ជាមូលដ្ឋាន។ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលបច្ចុប្បន្ន ជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីត្រូវបានសន្មត់ថានឹងតំណាងឱ្យបក្សសាធារណរដ្ឋរួចជាស្រេច និងដែលធ្លាប់បានបង្ហាញពីចេតនាមិនចូលចិត្ត​ NATO​ ដោយឥតលាក់លៀម ក្នុងពេលកំពុងកាន់អំណាច បានចាត់ទុកចិន ដោយមើលរំលងរុស្ស៉ីថាជាសត្រូវយុទ្ធសាស្ត្រទី១របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

គួរបញ្ជាក់ថា ខណៈរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន បាន និងកំពុងជំរុញឱ្យសម្ព័ន្ធមិត្ត NATO ក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបបង្កើនការចូលរួមក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២១មក កិច្ចពិភាក្សាជាមួយប្រទេស ក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំង៤ នៅលើកនេះ គឺត្រូវងាកទៅផ្ដោតថាតើប្រទេសទាំងនេះអាចជួយអ្វីខ្លះ ឬតើត្រូវជួយអ៊ុយក្រែនវិញដោយរបៀបណា៕