(អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត)៖ ពិធីបុណ្យហាជ្ជ ឬរ៉យ៉ាជ្ជី គឺជាសក្ការៈបូជាមួយនៅក្នុងចំណោមសក្ការៈបូជាទំាង៥ នៃសាសនាឥស្លាមទៅចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់ដែលទ្រង់បាន បង្គាប់បញ្ជាមកលើជនមូស្លីមគ្រប់រូប។ សក្ការៈបូជាទំាង៥ នៃសាសនាឥស្លាម រួមមានការទទួលស្គាល់អល់ឡោះជាម្ចាស់ និងមហំាម៉ាត់ ជាអ្នកនំាសាររបស់ព្រះ (Shahadah), ការថ្វាយបង្គំមួយថ្ងៃយប់ប្រំាដង (Salat), ការផ្ដល់វិភាគទាន (Zakat) ការតមអាហារក្នុងខែរ៉ាម៉ាដន (Sawm) និងពិធីបុណ្យហាជនេះតែម្ដង។

ការបំពេញកាតព្វកិច្ចហាជ្ជជាការអនុវត្តតាមកម្ពីកូរអាន និងស៊ុនណះ ឬសកម្មភាពដែលអ្នកសាររបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ គឺមហាំម៉ាត់ បានធ្វើកាលពីជាង ១,៣៧៧ឆ្នាំមុន។

បុណ្យហាជ (Hajj) ឬរ៉យ៉ាហាជ្ជី ដែលជាបុណ្យប្រចាំឆ្នាំធំជាងគេបំផុតសម្រាប់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម ត្រូវប្រារព្ធនៅឯទីសក្ការៈបូជាក្នុងទីក្រុងម៉ិកកា (Mecca) និងម៉ាឌីណាស់ នៃព្រះរាជាណាចក្រអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ គណៈដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃសាសនាឥស្លាមកម្ពុជា បានប្រកាសថាបុណ្យហាជ្ជ (Hajj) ឬរ៉យ៉ាហាជ្ជីរបស់ សាសនិកឥស្លាម នៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ១៤៤៤ មហាំម៉ាត់សករាជ នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣។ ដោយឡែក អ្នកដែលមិនបានទៅធ្វើធម្មយាត្រាសាសនាក្នុងទីក្រុងម៉ិចកា និងម៉ាឌីណាស់ ពួកគេអាចបរិច្ចាគថវិកាទិញសត្វគោ ក្របី ពពែ ចៀម ឬសត្វអូដ សំឡេះយកសាច់ចែកជូន អ្នកជិតខាង និងអ្នកក្រីក្របរិភោគ។ ធម្មយាត្រាសាសនាក្នុងទីក្រុងម៉ិចកា និងម៉ាឌីណាស់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះត្រូវបានគេរំពឹងនឹងមានអ្នកចូលរួមជាង២លាននាក់ ក្រោយ ការលុបចោលវិធានការរឹតត្បិតប្រឆាំងកូវីដ១៩។

ការសំឡេះសត្វពាហនៈទាំងនេះ គឺធ្វើទៅតាមវិន័យប្រវតិ្តសាស្ត្រ និងជាការរំលឹកដល់រឿងរ៉ាវរបស់ណាពីអ៊ីព្រហ៊ីម (Abrahim) (អ្នកនាំសារអល់ឡោះ មុនជំនាន់មហាំម៉ាត់)។ ក្នុងដំណើររឿងនេះ អល់ឡោះជាម្ចាស់បានបង្គាប់ឱ្យណាពីអ៊ីព្រហ៊ីម (Abraham) សម្លាប់កូនប្រុសខ្លួនឯងឈ្មោះ អ៊ីស្មាអែល គ្រាន់តែជាការសាកល្បងជំនឿរបស់គាត់ និងកូនប្រុសតែប៉ុណ្ណោះ។

ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះដែរ សាតាន់ (បិសាច) បានព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលអ៊ីព្រហ៊ីមកុំឱ្យគោរពតាមបទបញ្ជានេះ តែអ៊ីព្រហ៊ីមបានឆ្លើយតបទៅវិញដោយការគប់ដុំគ្រួស ទៅលើសាតាន់។ អ៊ីព្រហ៊ីម បានធ្វើតាមបញ្ជា ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នានោះអល់ឡោះបានទទួលយកជំនឿរបស់គាត់ និងកូន ដោយឱ្យគាត់សម្លាប់សត្វពាហៈជំនួសកូន របស់គាត់វិញ។ ដូច្នេះ ហើយទើបនៅក្នុងពិធីបុណ្យហាជនេះ តម្រូវឱ្យជនម៉ូស្លីមសម្លាប់សត្វពាហនៈ ដូចជា គោ ចៀម ឬអូដ្ឋជាដើម យកទៅចែកជូនបងប្អូន អ្នកជិតខាងបរិភោគ។

ពិធីបុណ្យហាជ្ជ អាចនិយាយបានថា វាជាកាតព្វកិច្ចចំពោះជនមូស្លីម ដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិ សមត្ថភាព និងលទ្ធភាព ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលជាមួយគ្នា គេក៏ត្រូវគិតផងដែរពី ជីវភាព គ្រួសាររបស់ខ្លួន ជាឧទាហរណ៍ បើសិនជាយើងខ្វះខាតលុយកាក់ ឬមានត្រឹមតែលទ្ធភាពសម្រាប់ធ្វើដំណើរនោះ កាតព្វកិច្ចមួយនេះមិនត្រូវតម្រូវឱ្យធ្វើនោះទេ ឬត្រូវរង់ចំា នៅពេលក្រោយដែលយើងមានលទ្ធភាព។ បុណ្យហាជ្ជ គឺជាកាតព្វកិច្ចសម្រាប់បុគ្គលជាអ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមគ្រប់ៗរូបត្រូវអនុវត្តឱ្យបានម្ដង នៅក្នុងជីវិត លើកលែងតែ អ្នកស្លាប់ និងចាស់ជរា ឬក៏ពិការតែប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចឱ្យអ្នកដទៃធ្វើជំនួសខ្លួនបាន។

បើនិយាយអំពីប្រវត្តិពិធីបុណ្យហាជ មានតំាងតែពីសម័យអ្នកនំាសាររបស់ព្រះជាម្ចាស់ឈ្មោះ អាដំា មកម្ល៉េះរហូតដល់ មហំាម៉ាត់ ដែលជាអ្នកនំាសារចុងក្រោយ ហើយ គោលបំណងនៃពិធីបុណ្យនេះគឺ អល់ឡោះ ចង់សាកល្បង លើគោលជំនឿរបស់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមគ្រប់រូប ក៏ដូចជាបង្ហាញពីភាពជាបងប្អូនរបស់ជនមូស្លីម ក្នុងពិភពលោក ដែលមានវប្បធម៌ ភាសា ពណ៌សម្បុរខុសៗគ្នាមកជួបជុំគ្នា តាមការបង្គាប់បញ្ជាពីអល់ឡោះជាម្ចាស់៕