(បរទេស)៖ ថ្ងៃនេះជាខួប១៩ឆ្នាំនៃព្រឹត្តិការណ៍វាយប្រហារភេរវកម្មពីសំណាក់ក្រុមភេរវករ «អាល់កៃដា» នៅក្នុងដែនដី នៃប្រទេសមហាអំណាចសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១។ ព្រឹត្តិការណ៍ភេរវកម្មនេះ ត្រូវបានចាត់ ទុកជារបត់មួយដ៏សំខាន់និងជូរចត់ក្នុងប្រវតិ្តសាស្រ្តសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងពិភពលោកទាំងមូល ព្រោះបានបណ្តាលឲ្យមនុស្ស ២,៩៩៦នាក់ស្លាប់ និងជាង៦,០០០នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។

ខាងក្រោមនេះជាព័ត៌មានលម្អិតជុំវិញហេតុការណ៍នេះ៖

* គម្រោងនៃការវាយប្រហារ៖ ផែនការវាយប្រហារនេះ ត្រូវបានរៀបចំដោយ លោក ខាលីដ សេអ៉ីក មូហាំម៉ាត់ (Khalid Sheikh Mohammed) ដែលចូលខ្លួនបម្រើលោក អូសាម៉ា ប៊ិនឡាដិន (Osama bin Laden) ដែលជាមេដឹកនាំក្រុមភេរវករអាល់កៃដា ជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦។ នៅដើមឆ្នាំ១៩៩៩ លោក Bin Laden បានសម្រេចយល់ព្រមលើគម្រោងការវាយប្រហារនេះ។

មេដឹកនាំសំខាន់ៗរួមមាន លោក Bin Laden លោក ម៉ូហាំម៉ាត់ អាតេហ្វ (Mohammed Atef) និង លោក Mohammed បានរួមគ្នារៀបចំគម្រោងការវាយប្រហារ ដូចជាជ្រើសរើសគោលដៅវាយប្រហារ ជ្រើសរើសមនុស្សដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការប្លន់យន្តហោះ និងរៀបចំសម្រួលការធ្វើដំណើរសម្រាប់ពួកចោរប្លន់ទាំងនោះទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក។

យ៉ាងនេះក្តី លោក Bin Laden បានបដិសេធចំពោះគោលដៅវាយប្រហារមួយចំនួនដូចជា ធនាគារ Bank Tower ក្នុងទីក្រុង Los Angeles នៃរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ាជាដើម ខណៈមូលហេតុគឺដោយសារគ្មានពេលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការរៀបចំ។ លោក Bin Laden បានធ្វើជាអ្នកដឹកនាំ និងឧបត្ថម្ភជាថវិកាសម្រាប់រៀបចំគម្រោង និងជាអ្នកជ្រើសរើសមនុស្សធ្វើសកម្មភាពភេរវកម្ម។

ក្រោយពេលព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតឡើង គឺនៅឆ្នាំ២០០៤ មេដឹកនាំកំពូលរបស់ក្រុមភេរវកររូបនេះ បានបង្ហើបឲ្យដឹងថា លោកបាននឹកឃើញគំនិតនៃការវាយប្រហារដោយបើកបុកអគារភ្លោះនៅអាមេរិក បន្ទាប់ពីលោកបានឃើញព្រឹត្តិការណ៍បំផ្ទុះគ្រាប់បែក ទៅលើអគារខ្ពស់មួយក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមនៅប្រទេសលីបង់កាលពីឆ្នាំ១៩៨២។

បុគ្គលសំខាន់ៗមួយចំនួន ត្រូវបានជ្រើសរើសជាមេដឹកនាំក្រុមសម្រាប់ធ្វើសកម្មភាពប្លន់យន្តហោះ ហើយមួយចំនួនទៀតត្រូវបានតែងតាំងត្រឹមជាជំនួយការប៉ុណ្ណោះ ដោយសារពួកគេខ្វះចំណេះដឹងភាសាអង់គ្លេស ដែលធ្វើឲ្យមានភាពលំបាក ក្នុងការហ្វឹកហាត់បើកបរយន្តហោះ។

នៅចុងឆ្នាំ១៩៩៩ បុរសបួននាក់ បានធ្វើដំណើរមកពីទីក្រុងហាមបឺក (Hamburg) របស់អាឡឺម៉ង់ រួមមានលោក ម៉ូហាំម៉ាត់ អាត់តា (Mohamed Atta) លោក ម៉ាវ៉ាន អាល់សេហ៉ី (Marwan al-Shehhi) លោក ហ្ស៉ីអាដ ចារ៉ា (Ziad Jarrah) និងលោក រ៉ាមហ្ស៉ី ប៊ិនអាល់ស៉ីប (Ramzi bin al-Shibh)។ បុរសជើងខ្លាំងទាំងនេះ ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសារទទួលបានការអប់រំខ្ពស់ មានចំណេះដឹងភាសាអង់គ្លេស និងមានបទពិសោធន៍រស់នៅប្រទេសលោកខាងលិច។

ចំណែកលោក Hani Hanjour ធ្លាប់មានលិខិតអនុញ្ញាតធ្វើជាអ្នកបើកបរយន្តហោះស្រាប់ ហើយលោកផ្ទាល់បានបង្រៀនពួកភេរវករផ្សេងទៀត ពីរបៀបរស់នៅ កុម្មង់អាហារ និងការស្លៀកពាក់បែបលោកខាងលិច។ បន្ទាប់ពីការ ជ្រើសរើសរួចរាល់ហើយ ក្រុមប្រតិបត្តិការប្លន់យន្តហោះបានទៅទទួលវគ្គហ្វឹកហាត់ដើម្បីរៀនបើកយន្តហោះឲ្យកាន់តែស្ទាត់ជំនាញ ព្រមទាំងធ្វើដំណើរទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយក្នុងនោះមួយចំនួនបានប្រើប្រាស់លិខិតឆ្លងដែនខុសច្បាប់។

* ការស៊ើបអង្កេតមុនភេរវកម្មកើតឡើង៖ ការពិតទៅមុនពេលហេតុការណ៍នេះកើតឡើង មនុស្សជាច្រើនមានការសង្ស័យរួចទៅហើយ ទៅលើក្រុមភេរវករទាំងនោះ។ ជាក់ស្តែងក្រុមអាជ្ញាធរដែលចងសម្ព័ន្ធជាមួយទីភ្នាក់ងារស៉ើបអង្កេត FBI របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានស្នើផ្តល់ដំណឹងដល់ FBI តែបែរជាមានការបដិសេធថានេះ មិនមែនជាកិច្ចការរបស់ FBI ទៅវិញ។

នៅចុងខែមិថុនាឆ្នាំ១៩៩៩ លោក រីឆាដ ក្លាក (Richard Clarke) មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកប្រឆាំងភេរវកម្ម និងលោក ចច ថេណិត (George Tenet) ប្រធានភ្នាក់ងារចារកម្ម CIA បានអះអាងដូច្នេះថា «ការវាយប្រហារដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយទំនងជាអាចកើតឡើងនៅប្រទេសអ៉ីស្រាអែល ឬក៏អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត»។ ហើយនៅដើមខែកក្កដា ឆ្នាំដដែល លោក Clarke បានដាក់ការព្រមានយ៉ាងធ្ងន់ៗជាថ្មីដូច្នេះថា «ការវាយប្រហារដ៏ពិតប្រាកដមួយនឹងកើតឡើងឆាប់ៗ ក្នុងពេលខាងមុខ»។

មិនតែប៉ុណ្ណោះលោកបានស្នើឲ្យ FBI និងក្រសួងការបរទេសអាមេរិក ធ្វើការក្រើនរំលឹកដល់បណ្តាស្ថានទូត ប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិស និងក្រសួងការពារជាតិ បន្ទាប់ពីរកឃើញថា ក្រុមភេរវករអាល់កៃដា បានធ្វើដំណើរមកកាន់ដែនដីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយកាន់តែចម្លែកនោះ គឺពួកគេកំពុងចូលរៀននៅសាលាបើកបរយន្តហោះថែមទៀតផង។ កាន់តែសំខាន់នោះ គឺពួកគេអាចដឹងរហូតដល់ព័ត៌មានលម្អិតនៃភេរវករម្នាក់ៗ។ ជាអកុសល សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតែមិនអាចបង្ការសោកនាដកម្មនេះ បានទាន់ពេលវេលាឡើយ។

* ការវាយប្រហារ៖ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១ ក្រុមភេរវករចំនួន១៩នាក់ បានចាប់ផ្តើមធ្វើសកម្មភាពប្លន់យន្តហោះដឹកអ្នកដំណើរខ្នាតធំ ដែលមានគោលដៅធ្វើដំណើរឆ្ងាយៗ ដោយមូលហេតុព្រោះតែយន្តហោះ ទាំងនោះ មានផ្ទុកប្រេងច្រើន ដែលអាចបង្កការបំផ្លិចបំផ្លាញច្រើនជាងធម្មតា។ យន្តហោះទាំងបួនរួមមាន៖

១៖ យន្តហោះប្រភេទ Boeing 767 មួយគ្រឿងរបស់អាកាសចរណ៍ American Airlines ជើងហោះហើរ Flight 11 មានសហសេវិក១១នាក់ រួមជាមួយអ្នកដំណើរ៧៦នាក់ និងចោរប្លន់៥នាក់ បានចាកចេញពីអាកាសយាន្តដ្ឋាន Logan នៅវេលាម៉ោង៧៖៥៩នាទីព្រឹក ក្នុងគោលដៅឆ្ពោះទៅកាន់ទីក្រុង Los Angeles តែក្រុមចោរបានបើកយន្តហោះទៅបំបុកអគារពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ក្នុងទីក្រុងញ៉ូយកនៅវេលាម៉ោង៨៖៤៦នាទីព្រឹក។

២៖ យន្តហោះប្រភេទ Boeing 767 មួយគ្រឿងរបស់អាកាសចរណ៍ United Airlines ជើងហោះហើរ Flight 175 មានសហសេវិក៩នាក់ អ្នកដំណើរ៥១នាក់ និងចោរប្លន់៥នាក់ បានចាកចេញពីអាកាសយាន្តដ្ឋាន Logan នៅវេលាម៉ោង៨៖១៤នាទីព្រឹក ក្នុងគោលដៅទៅទីក្រុង Los Angeles ដូចគ្នា។ ក្រុមភេរវករបានបើកយន្តហោះទៅបំបុកអគារពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកមួយទៀត ដែលនៅទិសខាងត្បូង នៅវេលាម៉ោង៩៖០៣នាទីព្រឹក។

៣៖ យន្តហោះប្រភេទ Boeing 757 មួយគ្រឿងរបស់អាកាសចរណ៍ American Airlines ជើងហោះហើរ Flight 77 បានចាកចេញពីអាកាសយាន្តដ្ឋានអន្តរជាតិ Washington Dulles នៅវេលាម៉ោង៨៖២០នាទីក្នុងគោលដៅទៅកាន់ទីក្រុង Los Angeles ដដែល ជាមួយនឹងសហសេវិក៦នាក់ និងអ្នកដំណើរ៥៣នាក់ ចោរប្លន់៥នាក់។ យន្តហោះនេះបានទៅបុកមន្ទីរបញ្ចកោណ ដែលជាទីស្នាក់ការក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក នៅរដ្ឋ Viginia នាវេលាម៉ោង៩៖៣៧នាទីព្រឹក។

៤៖ យន្តហោះប្រភេទ Boeing 757 មួយគ្រឿងរបស់អាកាសចរណ៍ United Airlines ជើងហោះហើរ Flight 93 បានចាកចេញពីអាកាសយាន្តដ្ឋានអន្តរជាតិញូអាក (Newark) នៅវេលាម៉ោង៨៖៤២ព្រឹក ក្នុងគោលដៅទៅកាន់ទីក្រុងសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ នៃរដ្ឋកាលីហ្វរញ៉ា ជាមួយនឹងសហសេវិក៧នាក់ អ្នកដំណើរ៣៣នាក់ និងចោរ៤នាក់។ ដោយសារអ្នកដំណើរបានដឹងពីបញ្ហានេះជាមុន ពួកគេប្រឈមមុខគ្នាជាមួយក្រុមភេរវករ ធ្វើឲ្យយន្តហោះមិនបានបុកអគារណាមួយឡើយ តែធ្លាក់ទៅកាន់ទីវាលមួយក្នុងរដ្ឋ Pennsylvania នៅវេលាម៉ោង១០៖០៣នាទីព្រឹក។

អគារភ្លោះខាងជើងបានដួលនៅវេលាម៉ោង៩៖៥៩នាទីព្រឹក បន្ទាប់ពីឆាបឆេះអស់រយៈពេល៥៦នាទី ដោយសារអណ្តាតភ្លើងដ៏សន្ធោសន្ធៅ បណ្តាលមកពីការផ្ទុះប្រេងរបស់យន្តហោះ។ ចំណែកអគារភ្លោះខាងត្បូង បានដួលនៅវេលាម៉ោង១០៖២៨នាទីព្រឹក បន្ទាប់ពីការឆាបឆេះអស់រយៈពេល១០២នាទី។

តាមការសន្និដ្ឋានបានឲ្យដឹងថា ក្រុមភេរវករនៅយន្តហោះទីបួនទំនងមានគោលដៅបើកយន្តហោះបុកវិមានកាពីតូល (វិមានសភាអាមេរិក) ឬសេតវិមានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

តាមរយៈឧបករណ៍ថតសម្លេងលើយន្តហោះ (Cockpit Voice Recorder) បានបង្ហាញថា ក្រុមសហសេវិកនិងអ្នកដំណើរបានព្យាយាមដណ្តើមកាន់ចង្កូតយន្តហោះ ពីក្រុមចោរបន្ទាប់ពីទទួលដំណឹងថាយន្តហោះបីគ្រឿង ត្រូវបានបើកទៅបំបុកអគារសំខាន់ៗ។ ហេតុនេះក្រុមចោរក៏សម្រេចបើកទម្លាក់បុកទីវាលតែម្តង។ នៅមុនពេលយន្តហោះធ្លាក់ ក្រុមអ្នកដំណើរ និងសហសេវិក បានប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទក្នុងបន្ទប់បើកបរយន្តហោះ ឬទូរសព្ទផ្ទាល់ខ្លួនរាយការណ៍ថា ក្រុមចោរប្លន់បីបួននាក់ បានប្រឈមមុខគ្នាជាមួយក្រុមអ្នកបម្រើលើយន្តហោះ ហើយពួកភេរវករទាំងនោះបានចាក់និងសម្លាប់អ្នកបើកបរ អ្នកបម្រើលើយន្តហោះ និងអ្នកដំណើរមួយចំនួន។

តាមការស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា ពួកចោរធ្លាប់បានទិញឧបករណ៍មួយចំនួន និងកាំបិតប្រភេទម្យ៉ាងដែលកាលនោះ មិនត្រូវបានហាមឃាត់សម្រាប់ការធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះឡើយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកដំណើរ និងអ្នកបម្រើលើយន្តហោះមួយចំនួនបានប្រាប់ថា ក្រុមចោរមានប្រដាប់ដោយគ្រាប់បែក ប៉ុន្តែមានអ្នកខ្លះបែរជាលើកឡើងថា គ្រាប់បែកនោះក្លែងក្លាយទៅវិញ។

ចំណែកឲ FBI ក៏ពុំបានរកឃើញសារធាតុផ្ទុះណាមួយនៅទីតាំងធ្លាក់យន្តហោះឡើយ។ ដូច្នេះហើយទើបមានការសន្និដ្ឋានថា គ្រាប់បែកនោះពិតជាក្លែងក្លាយពិតមែន។ គ្រប់បណ្តាញសារព័ត៌មាននៅទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក និងជុំវិញពិភពលោក បានធ្វើការផ្សាយភ្លាមៗអំពីព្រឹត្តិការណ៍ភេរវកម្មនេះ បន្ទាប់ពីហេតុការណ៍វាយប្រហារទីមួយបានកើតឡើង។

* ចំនួនអ្នកស្លាប់និងផលខូចខាត៖ ខាងក្រោមនេះ ជារបាយការណ៍អំពីអ្នកស្លាប់ នៅក្នុងទីតាំងរងគ្រោះទាំងអស់៖

១៖ អគារពាណិជ្ជកម្មភ្លោះនៅទីក្រុងញ៉ូយក៖ យន្តហោះ American Airlines Flight 11 មានមនុស្ស៨៧នាក់ និងភេរវករ៥នាក់ ចំណែកយន្តហោះ United Airlines Flight 175 មានមនុស្ស៦០នាក់ និងភេរវករ៥នាក់ រួមទាំងមនុស្សដែលលើអគារភ្លោះទាំងពីរ ដែលមានចំនួន២,៦០៦នាក់។

២៖ មន្ទីរបញ្ចកោណនៅទីក្រុងអាលីងតោន៖ យន្តហោះ American Airlines Flight 77 មានមនុស្ស៥៩នាក់ និងភេរវករ៥នាក់ រួមទាំងមនុស្សនៅក្នុងមន្ទីរបញ្ចកោណចំនួន១២៥នាក់។

៣៖ ទីវាលនៅក្រុងស៊ែងវាល (Shanksville)៖ យន្តហោះ United Airlines Flight 93 មានមនុស្ស៤០នាក់ និងភេរវករ៤នាក់។

សរុបជារួមក្នុងហេតុការណ៍នេះ មានមនុស្សស្លាប់យាងតិច២,៩៩៦នាក់ និងជាង ៦,០០០នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស ដោយកុមារប្រមាណជាង ៣,០០០នាក់បាត់បង់ឪពុក-ម្តាយរបស់ខ្លួន។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០០៦ បំណែកឆ្អឹងមនុស្សជាច្រើនទៀតនៅតែត្រូវបានរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់ ដែលធ្វើឲ្យគេមិនអាចសន្និដ្ឋាន ពីចំនួនអ្នកស្លាប់បានពិតប្រាកដបានឡើយ។ មិនត្រឹមតែមនុស្សបាត់បង់ជីវិតមនុស្សប៉ុណ្ណោះទេ ព្រឹត្តិការណ៍ ១១ កញ្ញា ២០០១នេះ បានឲ្យអាមេរិកខាតបង់១០ពាន់លានដុល្លារ ដោយសារតែការបំផ្លិចបំផ្លាញមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលនៅក្បែរនោះ។

ការវាយប្រហារនេះបានបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសេដ្ឋកិច្ចនៃតំបន់ Lower Manhattan ដែលជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃទីក្រុងញ៉ូយក ក៏ដូចជាបង្កផលប៉ះពាល់ជាខ្លាំងទៅលើទីផ្សារពិភពលោកទាំងមូល ជាក់ស្តែងដូចជា ផ្សារភាគហ៊ុន Wall Street ក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ស៊ីវិលជាច្រើននៅអាមេរិក និងកាណាដា ត្រូវបិទដំណើរការមួយរយៈជាដើម។ ស្ថាប័ននិងគម្រោងការងារជាច្រើន ត្រូវបានបិទទ្វារ និងលុបចោល ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើននាក់បានផ្លាស់ទីលំនៅ ដោយសាររងផលប៉ះពាល់សុខភាព ព្រោះតែកំទិចផេះ ដោយសារការប៉ះពាល់ដល់សតិអារម្មណ៍ ក៏ដូចជាដោយបារម្ភខ្លាចមានការវាយប្រហារសាជាថ្មី។

ការបោសសម្អាតអគារភ្លោះបានចប់សព្វគ្រប់នៅខែឧសភា ២០០២ ដោយឡែកមន្ទីរបញ្ចកោណបានជួសជុលរួចរាល់ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ។ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៦ ការសារសង់អគារពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកថ្មី បានចាប់ផ្តើមជាថ្មី នៅទីតាំងដដែល ហើយបើកដំណើរការជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៤។ សំណង់ស្ថាបត្យកម្មជាច្រើន ត្រូវបានកសាងឡើងដើម្បីរំលឹកដល់ព្រឹត្តិការណ៍សោកនាកម្មនេះ ជាក់ស្តែងដូចជា សារមន្ទីរជាតិ National September 11 Memorial & Museum នៅទីក្រុងញ៉ូយក, អគារ Pentagon Memorial ក្នុងទីក្រុង Arlington, ក៏ដូចជាសំណង់ Flight 93 National Memorial នៅទីវាលក្បែរ Shanksville ជាដើម។

* កត្តាអ្វីជំរុញឲ្យការវាយប្រហារកើតឡើង៖ មូលហេតុដែលជម្រុញឲ្យមេភេរវករអាល់កៃដាគឺ ប៊ិនឡាដិន អូសទាញមនុស្សឲ្យរៀបចំគម្រោងវាយប្រហារដ៏កក្រើកនៅសហរដ្ឋអាមេរិក មានកត្តារួមផ្សំជាច្រើន ដែលកត្តាទាំងនោះត្រូវបានក្រុមស៊ើបអង្កេតរកឃើញក្នុងសេចក្តីប្រកាសមួយ ដែលចុះហត្ថលេខាយល់ព្រមដោយរូបលោកផ្ទាល់។ កត្តាទាំងនោះរួមមានដូចជា៖

១៖ សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រប្រទេសអ៉ីស្រាអ៊ែល ដែលជាគូសត្រូវសួរពូជរបស់ម៉ូស្លីម

២៖ សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រការវាយប្រហារប្រឆាំងម៉ូស្លីមនៅប្រទេសសូម៉ាលី

៣៖ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកសម្តែងឥរិយាបទប្រឆាំងផលប្រយោជន៍ម៉ូស្លីម

៤៖ ការដែលអាមេរិកគាំទ្រឥណ្ឌាឲ្យធ្វើការគៀបសង្កត់ម៉ូស្លីមក្នុងតំបន់កាស្មៀ

៥៖ វត្តមានយោធាអាមេរិកក្នុងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត

៦៖ ការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើប្រទេសអ៉ីរ៉ាក់

តាមកាវិភាគមួយបានលើកឡើងថា ប្រសិនបើគ្មានវត្ថមានយោធាអាមេរិកនៅប្រទេស អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដែលជាប្រទេសកំណើតរបស់លោក អូសាម៉ា ប៊ិនឡាដិនទេនោះ លោកក៏មិនអាចអូសទាញមនុស្សឲ្យពលីជីវិតដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការសម្លាប់ មនុស្សច្រើនបែបនេះឡើយ។

* ប្រតិកម្មនិងវិធានការ៖ ដំបូងឡើយមេដឹកនាំក្រុមអាល់កៃដា លោក អូសាម៉ា ប៊ិនឡាដិន បានប្រកាសថា លោកមិនពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយប្រហារនេះឡើយ ប៉ុន្តែក្រោយមកក្នុងឆ្នាំ២០០៤ លោកបានសារភាពថា លោកពិតជាបានរៀបចំគម្រោងវាយប្រហារនេះពិតមែន។ បើទោះបីជាខំរត់គេចពីការចាប់ខ្លួនអស់រយៈពេលជិតមួយទសវត្សរ៍ក្តី តែទីបំផុតកំពូលមេដឹកនាំភេវរករលំដាប់ពិភពលោករូបនេះ ត្រូវបានអាមេរិករកឃើញនិងសម្លាប់ចោលកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១១។

អង្គការម៉ូស្លីមនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើការថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងទៅលើការវាយប្រហារ ១១ កញ្ញ ២០០១ ព្រមទាំងអំពាវនាវដល់ ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិក-ឥស្លាម ប្រើប្រាស់ជំនាញ និងធនធានរបស់ខ្លួន ដើម្បីជួយដល់ជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារ តាមរយៈប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ផ្តល់ឈាម ថ្នាំពេទ្យ ស្បៀងអាហារ និងជម្រកស្នាក់នៅសម្រាប់ជនរងគ្រោះ។ ការវាយប្រហារនេះក៏ត្រូវបានបដិសេធ និងថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំង ពីសំណាក់បណ្តាញសារព័ត៌មាន និងរដ្ឋាភិបាលទូទាំងពិភពលោកផងដែរ។

សហរដ្ឋអាមេរិកបានសងសឹកចំពោះការវាយប្រហារនេះ តាមរយៈការប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយក្រុមភេវរករ ដោយការដាក់ពង្រាយទ័ពនៅ តាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន ដែលជាជម្រករបស់ក្រុមអាល់កៃដា ព្រមទាំងបើកការវាយប្រហារប្រទេសអាហ្គានីស្ថាន ដើម្បីបោសសម្អាតក្រុមតាលីបង់ ដែលនៅពីក្រោយក្រុមអាល់កៃដា។ ជាមួយគ្នានេះដែរ បណ្តាប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក បានរួមគ្នាពង្រឹងវិធានការបង្កើតច្បាប់ និងភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតយ៉ាងដិតដល់ក្នុងគោលដៅបង្ការកុំឲ្យសោកនាដកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបណ្តាល មកពីសកម្មភាពភេរវកម្មកើតឡើងជាថ្មីម្តងទៀត៕