(បរទេស)៖ ការសិក្សាថ្មីមួយបានលើកឡើងថា ភពអង្គារ (Mars) ប្រហែលជាមានសំណើមជាងការស្មានកន្លងមករបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ប៉ុន្តែនេះមិនមែនមានន័យថា វាមានលទ្ធភាពទ្រទ្រង់ជីវិតខ្ពស់ជាង ការប៉ាន់ស្មានពីមុននោះឡើយ។ នេះបើតាមការដកស្រង់ការផ្សាយចេញពី វែបសាយ Space នៅយប់ថ្ងៃពុធ ទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០។

ជាទូទៅទឹកសាបធម្មតា គឺមិនអាចរក្សាទម្រង់ជាអង្គធាតុរាវបានយូរឡើយ នៅលើផ្ទៃរបស់ភពអង្គារ ដែលមានសីតុណ្ហភាពដ៏ត្រជាក់ ដោយវានឹងត្រូវកក ឬមួយក៏ហួតបាត់ទៅក្នុងបរិយាកាសដ៏ស្តើងរបស់ភពក្រហមនេះ យ៉ាងឆាប់រហ័យជាទីបំផុត។ ក៏ប៉ុន្តែអង្គធាតុរាវ ប្រាញ (Brine) ដែលជាប្រភេទទឹកប្រៃខ្លាំង គឺអាចរក្សាទម្រង់រាវបានយូរ នៅលើផ្ទៃរបស់ភពអង្គារ ដោយសារវាមិនងាយកក ឬហួតដូចទឹកធម្មតានោះឡើយ។

ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានសង្ស័យថា ពួកគេប្រហែលជាបានប្រទះឃើញទឹកប្រៃទាំងនេះ ក្នុងទម្រង់ជាស្នាមឆ្នូតខ្មៅៗ នៅតាមដីចំណោតរបស់ភពអង្គារ ក្នុងរូបភាពដែលថតបានដោយផ្កាយរណប MRO របស់ទីភ្នាក់ងារអវកាសអាមេរិក NASA។ តាមរយៈការសិក្សាថ្មីមួយ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា ៤០ភាគរយនៃផ្ទៃស្រទាប់លើភពអង្គារ គឺអាចទ្រទ្រង់វត្តមានទឹកប្រភេទនេះបាន សម្រាប់រយៈពេលប្រហែល ០៦ម៉ោង ប៉ុន្តែបាតុភូតនេះកើតឡើងមិនញឹកញាប់ឡើយ។

ដ្បិតវត្តមានទឹកប្រៃទាំងនេះ មិនអំណោយផលអ្វីសម្រាប់លទ្ធភាព នៃការទ្រទ្រង់ជីវិតនៅលើភពអង្គារក៏ដោយ វាក៏ចាត់ទុកជារឿងល្អមួយដែរ ព្រោះនាថ្ងៃអនាគតនៅពេលដែលក្រុមអវកាសយានិក ទៅធ្វើការរុករកនៅទីនោះ គឺមិនចាំបាច់ត្រូវបារម្ភពីហានិភ័យនៃការបំពុល ទឹកទាំងនោះជាមួយពពួកមីក្រូសារពាង្គកាយ ឬវីរុស ដែលអាចដោយតាមខ្លួនយកពីផែនដីទៅឡើយ។

គួរជម្រាបថា ភពអង្គារដែលយើងឃើញសព្វថ្ងៃ គឺខុសស្រឡះពីរាប់ពាន់លានឆ្នាំមុន។ កាលពីពេលដ៏យូរលង់នោះ គឺភពពណ៌ក្រហមនេះ ធ្លាប់មានស្រទាប់បរិយាកាសក្រាស់ និងមានផ្ទុកទឹកជាច្រើននៅលើផ្ទៃរបស់វា ដោយអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តខ្លះជឿថា មានទាំងមហាសមុទ្រធំមួយថែមទៀតផង ដែលគ្របដណ្តប់លើ អឌ្ឍគោលខាងជើងរបស់វាដល់ទៅ ៤០ភាគរយ។
ប៉ុន្តែអ្វីៗបានប្រែប្រួលជាខ្លាំងកាលពីខ្ទង់ ០៤ពាន់លានឆ្នាំមុន នៅពេលភពអង្គារ បាត់បង់ស្រទាប់ការពារម៉ាញេទិច ហើយភាគល្អិតដែលបញ្ចេញមកពីព្រះអាទិត្យ ក៏បានចាប់ផ្តើមបំផ្លាញ ស្រទាប់បរិយាកាសរបស់វាបន្តិចម្តងៗ រហូតដល់វាក្លាយជាភពស្ងួត និងទំនាញខ្សោយដូចពេលបច្ចុប្បន្ន៕