(បាងកក)៖ បើគិតខ្ទង់រយៈពេលពីរទសវត្សរ៍មកនេះ ប្រទេសថៃបានធ្លាប់ឆ្លងកាត់រដ្ឋប្រហារពីរលើក បាតុកម្មរាប់មិនអស់ និងមានអស្ថេរភាពភាពនយោបាយជាច្រើនលើកច្រើនសារផងដែរ។ ប៉ុន្តែសេដ្ឋកិច្ចនៅតែខ្លាំង ខណៈប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចធំបំផុតទី ២ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះកំពុងត្រៀម រៀបចំសម្រាប់ការបោះឆ្នោតសកលនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៤ ខែមីនានេះ ជាលើកដំបូងបំផុតចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០១៤មក។
ខាងក្រោមនេះគឺកាលបរិច្ឆេទនៃព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់នៅក្នុងប្រទេសថៃ៖
* ឆ្នាំ២០០១៖ គណបក្សថៃរក្សាជាតិ (Thai Rak Thai) របស់មហាសេដ្ឋីទូរគមនាគម៍ថៃលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ (Thaksin Shinawatra) បានទទួលជ័យជម្នះ ភ្លូកទឹកភ្លូកដីជាមួយការសន្យាថា នឹងធ្វើកំណែទម្រង់គោលនយោបាយដូចជាសុខាភិបាល ជួយដោះស្រាយបញ្ហាបំណុលកសិករថៃ និងបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាជាតិលើការអភិវឌ្ឍ ជាពិសេសគឺតំបន់ជនបទក្រីក្រ។
* ឆ្នាំ២០០៣៖ លោក Thaksin បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធនាការសង្រ្គាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលក្រុមអ្នករិះគន់អះអាងថា មនុស្សច្រើនជាង ២,៥០០នាក់បានស្លាប់។
*ឆ្នាំ២០០៥៖ គណបក្សលោក Thaksin បានទទួលជ័យជម្នះនៅក្នុងបោះឆ្នោតសាជាថ្មី ដោយបានបង្កើនចំនួនកៅអីនៅក្នុង សភាដល់៣៧៧នៃកៅអីសរុប៥០០។
* ឆ្នាំ២០០៦៖ ចលនាប្រឆាំងលោក Thaksin ដែលគេស្គាល់ថា សម្ព័ន្ធប្រជាជនដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែមានប្រជាប្រិយភាព និងដឹកនាំបាតុកម្មតវ៉ាបន្ទាប់ពីគ្រួសារ Shinawatra បានលក់ក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍របស់ខ្លួន Shin Corporation ឱ្យសិង្ហបុរីក្នុងតម្លៃ ១.៨ពាន់ លានដុល្លារ។ នៅក្នុងខែកញ្ញាឆ្នាំដដែល យោធាថៃបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោក Thaksin ខណៈលោកកំពុងស្ថិតនៅបរទេស ដោយយោធាបានបញ្ជាក់ថា ការធ្វើបែបនេះដើម្បីបិទបញ្ចប់បាតុកម្មតវ៉ា។
* ២០០៧៖ គណបក្ស Thai Rak Thai ត្រូវបានគេបង្គាប់ឱ្យរំលាយចោល។ ប៉ុន្តែគណបក្សគាំទ្រលោក Thaksin គឺ បក្សកម្លាំងប្រជាជន (People Power Party) បានទទួលជ័យជម្នះនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ហើយបានស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ រីឯសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់លោក Thaksin គឺលោក សាម៉ាក់ ស៊ុនដារ៉ាវេច (Samak Sundaravej) បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
* ឆ្នាំ២០០៨៖ លោក Thaksin ត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសថៃវិញនៅក្នុងខែកុម្ភៈ។ ក្នុងខែកញ្ញាឆ្នាំដដែល តុលាការមួយបានដកលោក Samak ចេញពីតំណែងពីបទចោទថា បានទទួលបា្រក់សម្រាប់កម្មវិធីចំអិនម្ហូបមួយ ដែលលោកបានចូលរួម ហើយសភាបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសលោក សុមឆៃ វង់សាវ៉ាត (Somchai Wongsawat) ដែលជាប្អូនថ្លៃរបស់លោក Thaksin ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ដោយឡែកនៅខែតុលា តុលាការបានរកឃើញថា លោក Thaksin មានទោសរំលោភលើច្បាប់ជម្លោះផលប្រយោជន៍ ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងដីមួយកន្លែង ព្រមទាំងបានផ្ដន្ទាទោសលោកដាក់ពន្ធនាគារ ០២ឆ្នាំ។ តែលោកបានចាកចេញពីប្រទេស មុននឹងតុលាការចេញសាលក្រម។ ក្រោយមកទៀត លោក Somchai ត្រូវបានគេដកហូតតំណែង រីឯលោក អាភីស៊ីត វ៉េចចាជីវ៉ា (Abhisit Vejjajiva) មកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានសភាបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ឱ្យឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
* ឆ្នាំ២០០៩៖ ក្រុមបាតុករគាំទ្រលោក Thaksin ដឹកនាំដោយរណសិរ្សជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំងអំណាចផ្ដាច់ការ ឬគេ ស្គាល់ថា «ក្រុមអាវក្រហម» បាននាំគ្នាធ្វើការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលលោក Abhisit ដោយចោទថា លោកឡើងកាន់អំណាចដោយគ្មានការបោះឆ្នោត និងខុសច្បាប់។
* ២០១០៖ ក្រុមអាវក្រហមបានធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាជាថ្មីក្នុងទីក្រុងបាងកក អស់រយៈពេលជាច្រើនខែ រហូតដល់មានការបង្រ្កាបពីយោធា ដែលសម្លាប់មនុស្ស ៩០នាក់ ហើយនេះគឺជាការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយហិង្សារវាងអាជ្ញាធរ និងបាតុករបណ្ដាលឱ្យមនុស្សស្លាប់ច្រើនបំផុតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩២ មក។
* ឆ្នាំ២០១១៖ គណបក្សគាំទ្រលោក Thaksin គឺគណបក្សភឿថៃ (Pheu Thai) បានទទួលជ័យជម្នះនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ហើយលោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ (Yingluck Shinawatra) ប្អូនស្រីរបស់លោក Thaksin បានជាប់ឆ្នោតធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
* ឆ្នាំ២០១៣៖ បាតុករប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយមេដឹកនាំកំពូល នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមួយរូបនាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាតាម ដងផ្លូវក្នុងទីក្រុងបាងកក បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលលោកស្រី Yingluck ធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់លើកលែងទោសមួយ ដែលត្រូវបានគេមើល ឃើញថា មានគោលបំណងបើកផ្លូវឱ្យបងប្រុសរបស់លោកស្រី អាចត្រឡប់មកស្រុកថៃវិញបាន។
* ឆ្នាំ២០១៤៖ តុលាការបានដកលោកស្រី Yingluck ពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយសារការរំលោភលើអំណាច ហើយរហូតដល់ថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ប្រមុខយោធាថៃលោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា (Prayuth Chan-ocha) បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់លោកស្រីពីអំណាចតែម្តង។ លោក Prayuth បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅខែសីហា និងបន្ទាប់មកចូលនិវត្តន៍ពីតំណែងជាមេបញ្ជាការយោធា។
* ២០១៦៖ ព្រះមហាក្សត្រថៃ ភូមិបុល អាឌុលយ៉ាដេត (Bhumibol Adulyadej) ចូលទិវង្គតនៅថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា ក្រោយពីបានគ្រងរាជសម្បត្តិយូរជាងគេលើលោកអស់ ៧០ឆ្នាំ ហើយបុត្រារបស់ទ្រង់ដែកបានក្លាយជាព្រះមហាក្សត្រគ្រងរាជ្យបន្ត គឺព្រះបាទ មហា វ៉ាច្ចរ៉ាឡុងកន (Maha Vajiralongkorn)។
* ឆ្នាំ២០១៧៖ នៅខែមេសា រដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយរបស់របបយោធាថៃ ត្រូវបានផ្ដល់សច្ចាប័ន និងបន្ទាប់មកត្រូវបានអនុម័តដោយការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ ហើយទទួលការយល់ព្រមពីព្រះមហាក្សត្រ Vajiralongkorn ដើម្បីបើកផ្លូវឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោត។ តែនៅខែសីហា ឆ្នាំដដែល តុលាការកំពូលថៃបានកាត់ទោសលោកស្រី Yingluck ដាក់ពន្ធនាគារ ០៥ឆ្នាំ ពីបទធ្វេសប្រហែសធ្វើឱ្យ បាត់បង់ថវិកាជាតិដោយសារភាពបរាជ័យ លើគោលនយោបាយទិញស្រូវពីកសិកររបស់លោកស្រី។ លោកស្រីមិនបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុង តុលាការឡើយហើយបានចាកចេញពីប្រទេស មុនថ្ងៃប្រកាសសាលក្រម។
* ឆ្នាំ២០១៨៖ របបដឹកនាំយោធាថៃបានលុបចោលនូវបម្រាមធ្វើនយោបាយដែលខ្លួនបានដាក់អនុវត្តន៍ ក្រោយឡើងកាន់អំណាច។
* ឆ្នាំ២០១៩៖ នៅក្នុងខែកុម្ភៈ បក្សថៃរក្សាជាតិដែលត្រូវបានគេអះអាងថា មានលោក ថាក់ស៊ីន ជាអ្នកគាំទ្រពីក្រោយ បានសម្រេចតែងតាំងព្រះរាមស្តេចថៃមួយអង្គ គឺព្រះនាងម្ចាស់ អ៊ុបុលរតនា ធ្វើជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលប្រការនេះបាននាំឲ្យព្រះមហាក្សត្រមិនពេញព្រះទ័យ និងបក្សគាំទ្ររបបយោធាប្រកាសថ្កោលទោស ហើយនៅទីបំផុតតុលាការកំពូលថៃបានសម្រេចរំលាយបក្សថៃរក្សាជាតិចោលតែម្តង។
* ថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ខាងមុខនេះ ការបោះឆ្នោតសកលនឹងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងប្រទេសថៃ ជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០១៤៕
ប្រភព៖ Reuters (ថ្ងៃសុក្រ ទី២២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩)
