(អង់ការ៉ា)៖ ប្រធានាធិបតីតួកគីលោក អឺដូហ្កាន់ (Erdogan) បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី ក្នុងបំណងបញ្ឈប់ការធ្វឲ្យបាត់បង់ជីវិតមនុស្សនៅឯប៉ែកខាងជើងប្រទេសស៉ីរី ប៉ុន្តែដំណើររឿងពិតប្រាកដមានភាពស៉ីជម្រៅជាងនេះឆ្ងាយ។ នេះបើតាមការដកស្រង់ការផ្សាយចេញពីវែបសាយ Daily Beast នៅរសៀលថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨។
អនុស្សារណៈរក្សាស្ថិរភាពនៅតំបន់ Idlib ត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងលោក អឺដូហ្កាន់ និងប្រធានាធិបតីរុស្ស៉ីលោក Putin កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា និងមានបទបញ្ញត្តិមួយចំនួន ដែលរួមបញ្ចូលទាំងការបង្កើតតំបន់គ្មានការកាន់កាប់ទ្រង់ទ្រាយធំនៅទីក្រុង Idlib។
ចំណុចសំខាន់បំផុតក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ គឺការសន្យារបស់លោក Erdogan អំពីការជំរុញក្រុមជ្រុលនិយមចេញទាំងអស់ឲ្យចេញពីតំបន់នោះ ដោយរួមទាំងសមាជិកខ្ទង់១០,០០០នាក់ នៃពួកឧទ្ទាមមួយក្រុមដែលធ្លាប់មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងពួកអាល់កៃដា (al Qaeda) ហើយសព្វថ្ងៃមានឈ្មោះថា Hayat Tahrir al-Sham ឬ HTS។
តែបើគិតមើលថា បើលោក Erdogan ជម្រុញពួកឧទ្ទាមទាំងនោះចេញពី Idlib តើពួកគេនឹងធ្វើដំណើរទៅណាវិញ? សញ្ញាមួយចំនួនបានឲ្យជាតំរុយថា លោកប្រធានាធិបតីតួកគី មានបំណងប្រើប្រាស់ពួកគេសម្រាប់សម្រេចបំណងរបស់ខ្លួនទៅវិញទេ ពោលគឺយកទៅឲ្យប្រយុទ្ធគ្នាជាមួយក្រុមព្យាយាមផ្តាច់ខ្លួនឃឺដ YPG ដែលសព្វថ្ងៃកំពុងទទួលបានគាំទ្រជាសម្ងាត់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Erdogan មានគម្រោងឲ្យក្រុម HTS ប្តូរទីតាំងទៅតំបន់មួយ ជិតទៅនឹងព្រំដែនតួកគីហើយបន្ទាប់មកទៀតផ្លាស់ទៅកាន់ក្រុង Afrin ដែលជាទីក្រុងក្រុមឃឺដចង់កាន់កាប់ជាទីបំផុត។ បន្ទាប់មកទៀត លោកនឹងរៀបចំបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុម YPG នៅក្រុង Manbij។
យ៉ាងណាមិញ តើច្បាស់ដែរទេថាក្រុម HTS ដែលកំពុងកាន់កាប់ទឹកដីរហូតដល់៦០ភាគរយ នៃក្រុង Idlib ទាំងមូលនឹងយល់ព្រមចាកចេញពីទីនោះ។ បើមើលឲ្យកាន់តែជិតជាងនេះទៀត តួកគីមានកម្លាំងប្រយុទ្ធរបស់ខ្លួនមានឈ្មោះថា រណសិរ្សដើម្បីរំដោះជាតិឬ NFL ដែលប្រតិបត្តិយ៉ាងជិតស្និតជាមួយនឹងក្រុមមួយទៀតដែលមានអាយុកាលយូរដែរមកហើយគឺ ទ័ពរំដោះស៊ីរី (FSA)។
ដំបូង HTS ប្រហែលមិនឯកភាពនោះទេ តែបើគិតមើលកម្លាំងទ័ពពីក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធចំនួន១២ ដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់តួកគី គឺមានចំនួនរហូតដល់មួយសែននាក់ឯណោះ ហើយបើធៀបនឹងកម្លាំងតែមួយម៉ឺននាក់របស់ HTS វិញ គឺមិនមានផ្លូវអ្វីផ្សេងក្រៅតែពីឯកភាពចំពោះគម្រោងរបស់តួកគីឡើយ។
ចូរក្រឡេកទៅមើលប្រវត្តិសាស្ត្របន្តិចវិញ។ តួកគីបានព្យាយាមសាបព្រោះឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន នៅក្នុងតំបន់ប៉ែកខាងជើងប្រទេសស៊ីរីនេះយ៉ាងខ្លាំងគិតតាំងពីពេលចាប់ផ្តើមនៃជម្លោះឆ្នាំ២០១១មក។ តួកគីបានសាងសងសាលារៀន បានផ្តល់នូវស្បៀងអាហារ បាផ្តល់នូវជំនួញមនុស្សធម៌ជាច្រើនមុខទៀត ដែលបានធ្វើឲ្យអ្នកទទួលជំនួយទាំងនោះ មានការយល់ឃើញយ៉ាងវិជ្ជមានចំពោះតួកគី។
ហេតុនេះហើយ ទោះមេដឹកនាំក្រុម HTS មិនរីករាយនឹងជំហានមួយនេះរបស់តួកគីក៏ដោយ ក៏ពួកគេភាគច្រើនមានការដឹងគុណទៅដល់ការទំនុកបំរុងរបស់តួកគី ទៅលើតំបន់ដែលពួកគេបានកាន់កាប់ដែរ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះទេ មេដឹកនាំខ្លះរបស់ក្រុម HTS ថែមទាំងបានចូលរួមសម្តែងការគាំទ្រចំពោះលោក Erdogan កាលពីសម័យការបោះឆ្នោតថ្មីៗកន្លងទៅ។ ពួកគេទាំងនោះបានគាំទ្រពីការដឹកនាំជនមូស្លីមរបស់លោក Erdogan។
បន្ថែមពីនេះទៅទៀត តួកគីក៏មានកងកម្លាំងប៉ារ៉ាពិសេសមួយមានឈ្មោះថា SADAT ដែលស្ថិតនៅក្រោម ការដឹកនាំរបស់ទីប្រឹក្សាប្រធានាធិបតីលោក Erdogan គឺលោក Adnan Tanriverdi ដែលបានធ្វើការហ្វឹកហ្វឺនដល់ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធជាច្រើន នៅស៉ីរី ដើម្បីពង្រឹងអំណាចនិងឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសទួរគីឲ្យដល់មួយកម្រិតទៀត។
ដោយសារកត្តាទាំងអស់នេះ ក្រុម HTS ច្បាស់ជាមិនងាយនឹងប្រកែកមិនព្រមធ្វើសកម្មភាពស្របទៅតាមតួកគីឡើយ។ គោលដៅរបស់លោក Erdogan គឺចង់បង្កើតជារនាំងមួយរារាំងការរីកដុះដាលនៃកម្លាំងរបស់គណបក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ (PYD) ដែលជាក្រុមនយោបាយរបស់ពួក YPG។
ជនជាតិអារ៉ាប់ជាច្រើនរូបដែលគាំទ្រលោក Erdogan គឺមិនចូលចិត្តក្រុម YPG នេះឡើយ ដោយសារមនោគមវិជ្ជាប្រឆាំងឥស្លាម និងដោយសារក្រុមនេះកំពុងកាន់កាប់តំបន់ដែលធ្លាប់ជាសកម្មសិទ្ធិរបស់ជនជាតិអារ៉ាប់ទាំងនោះផងដែរ។ ដូចនេះហើយ លោក Erdogan បានគិតថា បើលោកអាចការពារមនុស្សនៅក្នុងក្រុង Idlib បានលោកនឹងក្លាយទៅជនមានឥទ្ធិពលធំមួយសម្រាប់ក្រុមជនមូស្លីម អារ៉ាប់ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត។
ម៉្យាងវិញទៀតបើកិច្ចចរចាជាមួយក្រុម HTS នេះទទួលជោគជ័យ តួកគីនឹងមានប្រៀបខ្លាំងទៅលើក្រុម YPG ព្រមទាំងអាចបង្ការការភៀសខ្លួនរបស់ប្រជាជនសរុបប្រមាណ៧០០,០០០នាក់ពីក្រុង Idlib ទៅកាន់ប្រទេសតួកគី ប្រសិនបើនៅតែមានការប្រយុទ្ធគ្នាតទៅទៀតនោះ។ នេះជាយុទ្ធសាស្ត្រព្រួញមួយបាញ់បានសត្វពីរទោះបីកងកម្លាំងដែលលោក Erdogan ជួយពីក្រោយខ្នងនោះគឺជាក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធជ្រុលនិយមក៏ដោយ៕
