(បរទេស)៖ ថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា គឺជាទិវាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌និងធម្មជាតិ។ បេតិកភណ្ឌពិភពលោក គឺជារតនសម្បត្តិនៃប្រវត្ដិសាស្ដ្រមនុស្សជាតិ និងជាអ្វីដែលតំណាងនូវស្មារតីរបស់មនុស្សជាតិផងដែរ។ ខាងក្រោមនេះ សូមទស្សនាបណ្តុំរូបភាពបេតិកភណ្ឌមួយចំនួន ដែលតំណាងនូវអរិយធម៌ខុសៗគ្នា៖
១៖ ប្រាសាទអង្គរវត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា
ប្រាសាទអង្គរវត្តស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាប្រាសាទសាសនាធំជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។ នៅឆ្នាំ ១៩៩២ អង្គការយូណេស្កូបានចុះបញ្ជីបូជនីយដ្ឋានអង្គរ ជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោក។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ប្រាសាទអង្គរវត្តក្នុងឋានៈជាផ្នែកសំខាន់បំផុត នៃបូជនីយដ្ឋានអង្គរ បានក្លាយជានាមប័ណ្ណទេសចរណ៍ ដ៏មានឈ្មោះល្បីរន្ទឺនៃប្រទេសកម្ពុជា។
២៖ សារមន្ទីរវាំងចាស់ទីក្រុងប៉េកាំងនៃប្រទេសចិន
វាំងចាស់ទីក្រុងប៉េកាំងគឺជាវិមានអធិរាជក្នុងរាជវង្សមីង និងឈីងនៅប្រទេសចិន ជាក្រុមសំណង់ឈើបុរាណដែលមានទ្រង់ទ្រាយធំជាងគេ និងត្រូវបានថែរក្សាយ៉ាងល្អបំផុតនៅលើពិភពលោក ត្រូវបានចុះបញ្ជីជា បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោកនៅឆ្នាំ ១៩៨៧។
៣៖ សំណង់បុរាណអរិយធម៌ម៉ាយ៉ា នៃប្រទេសម៉ិកស៊ិក
វប្បធម៌ម៉ាយ៉ាគឺជាវប្បធម៌បុរាណដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅលើពិភពលោក។ ចំនួនប្រជាជនច្រើនបំផុតក្នុងតំបន់វប្បធម៌ម៉ាយ៉ា គឺមានចំនួន ១៤លាននាក់។ វប្បធម៌ម៉ាយ៉ានគឺជាវប្បធម៌ព្រៃ។ ទោះបីជាស្ថិតក្នុងយុគថ្មរំលីងក៏ដោយ ក៏វាទទួលបានសមិទ្ធិផលខ្ពស់ក្នុងផ្នែកតារាសាស្ត្រ គណិតវិទ្យា កសិកម្ម សិល្បៈ និងអក្សរសាស្ត្រ។
៤៖ ទីក្រុងបុរាណ Bukhara នៃប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន
ទីក្រុងបុរាណ Bukhara គឺជាទីក្រុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌ដ៏ល្បីល្បាញមួយដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា “ហ្វូស៊ីលរស់នៃផ្លូវសូត្រ” ដែលជាទីក្រុងបុរាណមួយ ដែលមានអាយុកាលជាង ២០០០ ឆ្នាំ វាត្រូវបានចុះបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោក ដោយអង្គការយូណេស្កូក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣។
៥៖ ប្រាសាទ Mogao នៃប្រទេសចិន
ប្រាសាទ Mogao ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថា ជាគុហាព្រះពុទ្ធពាន់ ដែលជារតនសម្បត្តិសិល្បៈព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលការបន្តវេនល្អបំផុត ការអភិរក្សពេញលេញ ខ្លឹមសារសម្បូរបែបបំផុត និងសិល្បៈប្រណិតល្អបំផុត នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោក។ នៅឆ្នាំ១៩៨៧ ប្រាសាទ Mogao ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោក។
៦៖ មហាកំពែងនៃប្រទេសចិន
មហាកំពែងចិនគឺជាគម្រោងយោធាការពារជាតិ ក្នុងយុគសម័យសង្គ្រាមអាវុធត្រជាក់ ដែលពេលវេលាសាងសង់យូរបំផុត និងទំហំវិស្វកម្មធំបំផុតនៅលើពិភពលោក។ វាត្រូវបានសាងសង់នៅសម័យកាល Chunqiu ជាង ២០០០ ឆ្នាំមុន ដែលត្រូវបានចុះបញ្ជីជា បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ពិភពលោក នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៧៕
