(ភ្នំពេញ)៖ ក្នុងជំនួបជាមួយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក ចន សេនឌឺសុន (John Sanderson) អតីតមេបញ្ជាការកងកម្លាំងនៃអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ន របស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា (អ៊ុនតាក់/UNTAC) បានលាន់មាត់យ៉ាងដូច្នេះ «ខ្ញុំមិននឹកស្មានថា កម្ពុជាមានការអភិវឌ្ឍយ៉ាងឆាប់រហ័សយ៉ាងដូច្នេះទេ»។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់ខុទ្ទកាល័យឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង។

សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែល បានឲ្យដឹងថា ក្នុងជំនួបនោះ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង បានស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្ដៅជូនលោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក John Sanderson ដែលបានមកទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ក្នុងឱកាសខួប ៣០ឆ្នាំ នៃ UNTAC និងខួប ៧០ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជា និងអូស្រ្តាលី។

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានរំលឹកថា ក្នុងរយៈពេល ៣០ឆ្នាំ លោកជាមួយលោក យ៉ាស៊ូស៉ី អាកាស៉ី (Yasushi Akashi) តំណាងអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីដឹកនាំ UNTAC អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។ ទោះជាខ្មែរក្រហមបានធ្វើពហិការ មិនរំសាយអាវុធ មិនចូលរួមការបោះឆ្នោតរៀបចំដោយ UNTAC ពីឆ្នាំ១៩៩១ ក៏ដោយ តែ UNTAC បានរៀបចំនូវការបោះឆ្នោតបានជោគជ័យសម្រាប់ ជ្រើសតាំងសភាធម្មនុញ្ញ និងបន្ទាប់មកប្ដូរជារដ្ឋសភារហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង បានរំលឹកថា ដោយមានកិត្តិយសចូលរួមអម សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា ក្នុងការចរចារកសន្ដិភាព ឱ្យជម្លោះនៅកម្ពុជាអស់រយៈពេលជិត ៤ឆ្នាំ ចាប់ពីខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧-១៩៩១ រហូតដល់មានការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាព ទីក្រុងប៉ារីសនៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ក្នុងរយៈពេលជិត ៤ឆ្នាំនេះ ការចរចាមានឧបសគ្គ និងការលំបាកយ៉ាងច្រើន លើកឡើងដោយខ្មែរក្រហម។ ក៏ប៉ុន្តែក្រោយពីការចរចាជិត ៤ឆ្នាំ ខ្មែរក្រហមសុខចិត្តចូលរួមចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស តែខ្មែរក្រហមមិនចូលរួមអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ ដោយមិនរំសាយអាវុធ និងមិនចូលរួមការបោះឆ្នោត ដើម្បីវាយប្រហារលើកងទ័ពរដ្ឋាភិបាល ក្រោយពី UNTAC ដកចេញពីកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់មាន នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្ដេចតេជោ នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨ បានខ្មែរក្រហមត្រូវរំលាយទំាងនយោបាយ ទំាងយោធា ហើយមេដឹកនាំសំខាន់ៗរបស់ខ្មែរក្រហម ត្រូវបាន «អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា» កាត់ទោស។

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង បាននិយាយទៀតថា «ក្នុងពេលទស្សនកិច្ចនេះ លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក អាចមើលឃើញភាពខុសគ្នារវាងកម្ពុជា ពីឆ្នាំ១៩៩១ និងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាប្រកបដោយសន្ដិភាព និងការអភិវឌ្ឍសព្វថ្ងៃនេះ»។

ក្នុងជំនួបនេះដែរ លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក John Sanderson បានលើកឡើងថា លោកនៅចងចាំច្បាស់អំពីតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងដំណើរការដំណោះស្រាយសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។ លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក បានបញ្ជាក់ថា ជោគជ័យនៃបេសកកម្មរបស់ UNTAC ដោយមានការគាំទ្រជានិច្ច ពីក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា (SNC) ។ ទោះបីជាខ្មែរក្រហមមិនចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត យើងបានរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រកបដោយជោគជ័យ ដោយមានការចូលរួមពីប្រជាជនបានយ៉ាងល្អ។

បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់ខុទ្ទកាល័យឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រ ហោ ណាំហុង បានបញ្ជាក់បន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ «លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក បានលើកឡើងថា លោកមិននឹកស្មានថា កម្ពុជាមានការអភិវឌ្ឍយ៉ាងឆាប់រហ័សដូច្នេះទេ និងឃើញប្រជាជនមានភាពសប្បាយរីករាយ»។

លោកក៏បាននិយាយថា ដោយសម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី មានបទពិសោធន៍ខ្ពស់ក្នុងដំណោះស្រាយសន្ដិភាពនៅកម្ពុជា ជាពិសេសជោគជ័យនៃនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្ដេចតេជោ ដូច្នេះក្នុងពេលកម្ពុជា ជាប្រធានអាស៊ាន កម្ពុជាអាចមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ាផងដែរ»។

បច្ចុប្បន្ននេះកម្ពុជា បានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងបេសកកម្មរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ជាពិសេសបានបញ្ជូនកងទ័ពសន្តិភាពកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់ ជួយបោសសម្អាតមីន នៅប្រទេសនានានៅអាហ្រ្វិក និងមជ្ឈឹមបូព៌ា ដោយសារកម្ពុជាមានជំនាញខាងដោះមីន៕