(តួកគី)៖ យ៉ោងតាម Twitter របស់​លោក Mahir Zeynalov‏ និពន្ធនាយក​នៃសារព័ត៌មាន The Globe Post បានបង្ហោះកាល​ពីយប់ថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ពីការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ​បរាជ័យ​កាលពីឆ្នាំមុន និងការបង្រ្កាប​ទៅលើទាហានដូចខា​ងក្រោមថា៖

មន្រ្តីដែលល្អបំផុត​របស់តួកគី ត្រូវបានគេបញ្ជូន​ទៅបម្រើនៅអង្គការ​ណាតូ​នៅទ្វីបអឺរ៉ុប ឬអាមេរិក។ ភាគច្រើន​នៃមន្ត្រីទាំងនេះ​ មកពីកងទ័ព​អាកាស។ ដោយសារពួក​គេមិនស្មោះត្រង់ នឹងរដ្ឋាភិបាល​ដូចដែល លោក Erdogan ចង់បាន ពួកគេត្រូវតែ​បោស​សំអាត។ ប៉ុន្ដែរបៀប? «ចាប់ផ្តើមពី​ខែមេសាឆ្នាំ ២០១៦ ពាក្យចចាមអារ៉ាម​មួយដែលថា​ ការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ​មួយ​នឹងអាចកើតឡើងដោយ​ចេតនា។ គោលដៅ​គឺដើម្បីមើលថា តើអ្នក​ណានឹងអាណិតអាសូ​ដល់បុព្វហេតុ​នេះ»។

មានការផ្តន្ទាទោសជាទូទៅ នៅក្នុងជួរកងទ័ពថា ការប៉ុនប៉ងធ្វើ​រដ្ឋប្រហារទំនង​ជានិងកើតឡើង​ ក្រោមការដឹកនាំ​ជាពិសេស នៃអគ្គមេបញ្ជាការ​កងទ័ព លោក Akar។ វាគឺជាល្បិចកល​មួយ​ ដែលត្រូវបានបង្កើត​ឡើង ដើម្បីប្រមូល​ផ្តុំពួក​ឧត្តមសេនីយ៍
ដែលមិនមែន​ជាអ្នកស្មោះត្រង់ ហើយបោក​បញ្ឆោតពួកគេ​ចូលទៅក្នុងទ្រុង​តូចមួយ ហើយបោស​សំអាត​ពួកគេ​ទាំងអស់។

ភ្នាក់ងារ​ចារកម្ម (MIT) និងមន្ត្រីដែលនៅ​ក្រោមឱវាទរបស់ លោក Erdogan បានចាប់ផ្តើម​រៀបចំបញ្ជី​មន្ត្រីរាប់ពាន់​នាក់ ដែលត្រូវបានគេ​បោសសំអាត។ វារួមបញ្ចូល​ឧត្តមសេនីយ៍​ផ្កាយបួន​រាប់ពាន់នាក់ ក៏ដូចជា​ពួកវរៈសេនីយឯក។ កងកម្លាំង​ទ័ពអាកាស​ គឺទទួលរងការបោសសំអាត​នេះខ្លាំង​បំផុត។

ជាពិសេសនៅក្រុងអង់ការ៉ា​ ការបង្កើតកងទ័ព​​បានធ្វើឱ្យប្រាកដថា ដើម្បីរក្សាអាកាសយានិក​នៅក្នុងរដ្ឋធានី។ អ្នកខ្លះត្រូវចាក​ចេញទៅបំពេញ​កាតព្វកិច្ច​របស់ណាតូ នៅក្នុងទ្វីប​អឺរ៉ុប (ប៉ុន្ដែបាន​រារាំងមិន​អោយទៅ) ហើយមួយ​ចំនួនត្រូវបាន​គេចាត់តាំង តែប៉ុន្មានថ្ងៃមុន
ពេល​រដ្ឋប្រហារ។ គោលបំណង​គឺដើម្បីរក្សា​ពួកគេ​ទាំងអស់ នៅក្នុងមូលដ្ឋាន​អាកាស អាគីនជី (Akinci ) ហើយចាប់​ពួកគេដោយ​ផ្អែកលើមូល​ហេតុនេះ។

អ្នកដែលរដ្ឋាភិបាល​ចង់បោសសំអាត​ពីកងទ័ព( អ្នកកាម៉ាលនិយម ហ្គូលែននិយម និងអ្នកដែល​គាំទ្រពួកលោក​ខាងលិច) ត្រូវបានគេហៅ និងដាក់អោយ​មានកាតព្វកិច្ច នៅយប់​នោះ។ ភាគច្រើន​នៃពួកគេ​ ត្រូវបានគេប្រាប់ថា ពួកគេគឺជាផ្នែក​មួយដែល
គេហៅថា TMH (ប្រតិបត្តិការ​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម)។ ពួកគេមិន​ដឹងថា នឹងមានអ្វី កើតឡើង​នោះទេ។

ពួកគេបានធ្វើអ្វី​គ្រប់យ៉ាង ដើម្បីធានាថា​ប្រជាជនស្អប់​អ្នកធ្វើផែនការ​រដ្ឋប្រហារ។ ពួកគេបាន​សម្លាប់ប៉ូលិស និងជនស៊ីវិល​ បង្កើតឱ្យមានការភ្ញាក់​ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ដោយការហោះហើរ​យ៉ាងទាប ទម្លាក់គ្រាប់បែក​លើវិមានសភា និងវិមាន​អេឌូហ្គាន់។ មនុស្ស​ជាង ២៥០ នាក់បាន​ស្លាប់នៅយប់​នោះ។ មន្រ្តីជាង ៤០០​នាក់ បានបញ្ជូន​ទៅណាតូ​នៅអឺរ៉ុប និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ត្រូវបាន​កោះ​ហៅត្រលប់​មកវិញ។

​អ្នកដែលបានវិល​ត្រឡប់មកវិញ​ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅ​ពេល​មកដល់ ប្រទេស​តួកគី។ អ្នកផ្សេងទៀត​ដែលបដិសេធមិន​ត្រលប់មកវិញ​ បានស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោន។ ប្រទេសតួកគីបានបោសសំអាត​ពេញទំហឹង​ ប្រឆាំងនឹងមន្រ្តីណា​ដែលគាំទ្រ​ណាតូ និងគាំទ្រ​លោកខាងលិច​ ដែលនៅក្នុង​ជួរ​កងទ័ព។

ការបោសសំអាត​មកដល់ពេលនេះ លើកងទ័ពអាកាស​របស់តួកគីស្ទើរ​តែអស់រលីង​ហើយ។ តួកគីបានចាប់ផ្តើម​​ហៅអ្នកបើកយន្តហោះ ដែលប្រឡងធ្លាក់​ពីមុន​ហើយបានស្នើសុំ​ឱ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ ជួយជាមួយ​អាកាសយានិក​របស់​ពួកគេ។
​ឥឡូវនេះកងទ័ព​ត្រូវបានសម្អាត​ពីពួកឧត្តមសេនីយ៍​ ដែលមិនចង់​ទៅប្រទេស​ស៊ីរី។
ប៉ុន្មានសប្តាហ៍​បន្ទាប់ពីការប៉ុនប៉ង​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ លោក Erdogan បានបញ្ជា​ឱ្យកងទ័ពឈ្លាន​ពានភាគខាងជើង នៃប្រទេសស៊ីរី។ វាជាកិច្ចការ​ដ៏លំបាកមួយ​សម្រាប់កងទ័ពមួយ ដែលបាន​បាក់បែក​និងមានសីលធម៌​យ៉ាងខ្លាំង។ ទោះបី​ជាមានការទទួល​បានជ័យជម្នះ​តិចតួច ក្នុងប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍ដំបូង​ក៏ដោយ ក៏តួកគីបានជាប់គាំង​នៅក្នុងទីក្រុង​ ដែលគេហៅថា​អាល់បានី អស់​រយៈពេល ៦ ខែដែលកងទ័ព​បានតស៊ូវាយយក​ពីក្រុម ISIS ។

តួកគីគ្មានអ្នកបើកបរ​យន្តហោះ​ ដើម្បីហោះហើរ F-16 ដើម្បីជួយ​ដល់កងទ័ព ដែលនៅលើដី​ដែលនៅភាគខាងជើង​ប្រទេសស៊ីរីទេ។ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក Erdogan បានសុំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក​ជួយ។ វាមិនដែល​កើតឡើងទេ។ លោក Erdogan មានការខកចិត្ត​យ៉ាងខ្លាំង​ជា​មួយសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយលោក
បានងាក​ទៅរកក្រុងម៉ូស្គូ​ ដើម្បីសុំ​ជំនួយ។

ប្រទេសរុស្ស៊ីក៏មាន​ការស្ទាក់ស្ទើរ​ក្នុងការជួយ ប្រទេសតួកគី​នៅក្នុងប្រទេស​ស៊ីរី ដែលនឹងធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់ដល់ជនជាតិ​ឃឺដ​នៅស៊ីរី។ ដើម្បីបង្ហាញ​ប្រទេសតួកគីថា រុស្ស៊ីជាសម្ព័ន្ធមិត្ត​ប្រសើរជាង​សហរដ្ឋអាមេរិក រុស្ស៊ីក៏ព្រម។ សហរដ្ឋអាមេរិក​មានការព្រួយបារម្ភ​ ហើយបានសំរេច​ជួយប្រទេសតួកគីក្នុងការចែករំលែក​ការស៊ើបការណ៍សម្ងាត់​ និងការហោះហើរ​តាមផ្លូវអាកាស​ដើម្បីកុំឱ្យប្រទេស​តួកគី ងាក​ទៅកាន់​ប្រទេសរុស្ស៊ី។
រយៈពេលមួយឆ្នាំ​កន្លងផុតទៅ​ហើយ ប្រទេសស៊ីរី​ត្រូវបានគេបោស​សំអាត​ពីក្រុម ISIS សហរដ្ឋអាមេរិក​កំពុងហ្វឹកហាត់ និងបង្កើតកម្លាំង​ដ៏រឹងមាំមួយ​ ដែលភាគច្រើន​មកពី Kurds និងអារ៉ាប់​នៅក្នុងតំបន់​ដែលរំដោះ​ចេញពី ISIS ។ វាត្រូវបានរាយ​ការណ៍ជាលើក​ដំបូងដោយ @DefensePost។ មេបញ្ជាការ​កងទ័ពតួកគី លោក Akar បានទៅ​ទីក្រុងម៉ូស្គូ​នៅថ្ងៃនេះ​ ដើម្បីសុំការ​អនុញ្ញាត​ពីរុស្ស៊ី។

មន្រ្តីតួកគីក៏កំពុង​ស្វែងរក​ការអនុញ្ញាត​របស់អ៊ីរ៉ង់ សម្រាប់យុទ្ធនាការ​យោធា​ផងដែរ។ សហរដ្ឋអាមេរិក​មានការព្រួយបារម្ភ​ជាថ្មីម្តងទៀត លើលទ្ធភាព​ដែលថា ​តួកគី រុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់​អាចប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹងកងទ័ព​ ដែលទទួល​បាន​ការគាំទ្រ និងទទួល​បានការបណ្តុះបណ្តាល​ពី​សហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលពីយប់មិញ​មន្ទីរបញ្ចកោណ​បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ​ ដើម្បីធានា​ដល់ប្រទេស​តួកគីថា «យើងនៅតែ​ជាមិត្តភក្តិ» ហើយថា​ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន​ មិនបានកសាងកងទ័ព​ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែ​បណ្តុះបណ្តាល​ពួកគេ​ប៉ុណ្ណោះ។

ការគំរាមកំហែង​នេះនិយាយអំពីរបៀប​ដែល លោក Erdogan ដែលមាន ជំនួយពីក្រុមគាំទ្រ​រុស្ស៊ីបាន​បោសសំអាត​កងទ័ពតួកគីដូចជា ពួកឧត្តមសេនីយ៍ដែលគាំទ្រ​ដោយអង្គការណាតូ និងបានរៀបចំ​ដោយរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់​ហើយបានធ្វើឱ្យ​កងទ័ពក្លាយ​ជាកម្លាំង​មិនស្ថិតស្ថេរ​នៅក្នុង​តំបន់៕